Vikan - 17.08.1999, Side 26

Sjálfsvíg
Vinalínan
Vilhjálmur Guðjónsson er for-
maður Vinalínunnar en hún
var stofnuð 1991. Eftir að
Vilhjálmur tók við formennsku hefur
hann hætt að taka við símtölum vegna
þeirrar áherslu sem lögð er á trúnað
og nafnleynd á báða bóga. „Við fáum
sjaldan símtöl
frá fólki sem er í
sjálfsvígshug-
leiðingum en
það eru í kring-
um 4% af öllum
símtölum sem
við fáum sem
snúast á ein-
hvern hátt uni
þau mál. Þar af
er helmingur
sem eru alvar-
lega að hugsa
um að taka líf
sitt.
Hjá Vinalínunni starfa u.þ.b. 40
sjálfboðaliðar sem fara á ítarlegt.17
klukkustunda námskeið hjá sálfræð-
ingi áður en þeir byrja. Þar fá sjálf-
boðaliðarnir fræðslu varðandi hvernig
skuli höndla mismunandi vandamál
sem koma upp hjá fólki og öðlast
þekkingu á samtalstækni. Að auki fá
sjálfboðaliðarnir tvisvar í mánuði
handleiðslu frá sálfræðingi þar sem
farið er í gegnum samtöl sem hafa
komið og hvað viðkomandi hafi gert
rétt eða rangt. Einnig er þá til um-
ræðu hvernig þeim einstaklingi leið
sem var hjálparþurfi og eins tilfinning-
ar þess sem tók við símtalinu. Á þenn-
an máta geta sjálfboðaliðarnir betur
gert sér grein fyrir vandamálum og
lært að gera jafnvel enn betur.
Við teljum okkur ekki vera að leysa
vandamál í samtölum okkar heldur
erum við öðru fremur stuðningur og
hvatning fyrir einstaklinga sem eru
mjög langt niðri og líður afskaplega
illa. Við leitumst við að fá viðkom-
andi til að sjá aðra fleti á málinu og
bendum á aðra hluti sent tengjast
þessu viðkvæma málefni. Þannig get-
um við hjálpað fólki með samtals-
tækni og virkri hlustun að sjá aðra
fleti á vandamálum sínum í stað þess
að einblína á einn þátt.
Vinalínan er öllum opin frá klukk-
an átta til ellefu öll kvöld vikunnar.
Síminn er 800-6464 og símtalið er
fólki að kostnaðarlausu."
Vilhjálntur Guð-
jónsson, formaður
Vinalínunnar.
Einangrar sig.
Gefur út yfírlýsingar um hvern-
ig hann ætli að svipta sig lífi.
Sýnir engin merki þess að bera
hag annarra fyrir brjósti og skeytir
því engu að yfirvofandi sjálfsvíg
hans mun særa fjölskyldu hans og
vini djúpu sári.
Er skyndilega að ná sér eftir
mikið þunglyndi. Hætta á sjálfs-
morðum eykst þegar manneskja
er að komast upp úr þunglyndi.
Það er ekki fullvitað hvers vegna
það er svo en líklegt er að þegar
fólk er mjög langt niðri vegna
þunglyndis hafi það ekki orku né
framtakssemi til þess að fremja
sjálfsvíg.
Ekki hika við að veita
hjálp.
Þú skalt treysta innsæi þínu ef
þú stendur í þeirri trú að vinur
þinn sé að íhuga sjálfsvíg. Ekki
hræðast að spyrja: „Ertu að hugsa
um sjálfsvíg?" Þessi spurning
hrindir ekki sjálfsmorði af stað og
ef vinur þinn er að hugsa um þetta
á annað borð þá mun honum létta
mikið við að geta tjáð sig um mál-
ið.
Leyfðu vini þínum að tala án
þess að þú gagnrýnir hann, þrætir
eða sýnir hversu mótfallinn þú
sért þessu. Reyndu ekki að sitja á
rökstólum við vin þinn með heim-
spekilegum vangaveltum sem snú-
ast um réttmæti sjálfsvíga. Ef þú
hræðist það sem hann talar um þá
skaltu hafa orð á því. Með því að
hlusta án þess að dæma ertu að
sýna umhyggju þína. Ef þú leyfir
vini þínum að tala hreint út um
sorg sína þá getur þú e.t.v. hjálpað
honum út úr mesta vandanum.
Það sem er mest áríðandi af
öllu er að þú látir ekki vin þinn
vera einan. Fáðu hann til að leita
sér aðstoðar hjá sálfræðingi, geð-
lækni eða jafnvel á bráðamóttöku
spítalanna. Hringdu í þau samtök
sem sérhæfa sig í
símaviðtölum við
fólk sem á við
þennan vanda að
glíma. Þú skalt
umfram allt ekki
hræðast að þú
sért að gera ein-
hverja vitleysu. Ef
um neyðartilfelli
er að ræða þá er aðgerðarleysi
það versta sem þú getur gert.
„Bróðir minn reyndi að
svipta sig lífi.“
„ Eg vissi að yngsti bróðir minn
hafði verið þunglyndur um nokk-
urt skeið þegar harmleikurinn
dundi yfir. Ég var einstæð móðir
með tveggja ára barn og við systk-
inin vorum mjög náin. Hann var í
erfiðu ástarsambandi sem virtist
reyna mikið á tilfinningalíf hans
og við ræddum þau mál oft. Að
eðlisfari er hann glaðlyndur og
hvers manns hugljúfi svo að mér
datt aldrei í hug að örvænting
hans væri orðin svona niikil og
bjóst við að þetta yrði bara stutt
erfiðleikatímabil hjá honum. Það
var nú öðru nær.
Hann hringdi til mín eitt sunnu-
dagskvöld og sagðist vera að
kveðja mig fyrir fullt og allt. Hann
var mjög rólegur og yfirvegaður
þannig að ég gerði mér strax grein
fyrir að honum væri fyllsta alvara.
Hann neitaði að segja mér hvar
hann væri að finna. Ég varð mjög
hrædd en náði að halda ró minni
og veiða upp úr honum hvar hann
væri á þeim forsendum að ég vildi
kveðja hann í eigin persónu og
vildi fá að kyssa hann og faðma í
síðasta sinn. Að endingu féllst
hann á að segja mér að hann væri
á hótelherbergi í borginni. Ég
reddaði gæslu fyrir barnið á auga-
bragði og tók leigubíl á staðinn.
Gluggatjöldin voru dregin fyrir
á hótelherberginu og náttborðið
var fullt af lyfjaglösum og „rnini-
ature“ vínflöskum. Ég settist nið-
ur á rúmstokkinn hjá honum og
spurði hann hvað hann væri búinn
að láta ofan í sig. Það reyndust
vera um 40 svefntöflur ásamt tölu-
verðu magni af áfengi og hann var
orðinn mjög dasaður. Ég hafði
ekki hugmynd um hvernig ég ætti
að bregðast við og brá því á það
ráð að fara eftir innsæi mínu. Ég
hvatti hann til að drífa sig bara í
þessu og hvolfa í sig hjarta-
töfluglasinu sem hann hélt á í
hendinni. Ég ætlaði mér síðan að
hringja á sjúkrabfl um leið og
hann væri búinn að því. Mér var
mjög óglatt og ég skalf af hræðslu.
Hann tók hikandi nokkrar töflur
og var alveg við það að lognast út
af þegar ég sagði honum að nú
hefði hann um tvennt að velja;
annað hvort að ganga út af hótel-
inu með mér og fara beint upp á
geðdeild eða fara í sjúkrabfl.
Hann tók fyrri kostinn og ég
dröslaði honum einhvern veginn
upp á bráðamóttöku. Þar var sam-
stundis stungið slöngum ofan í
hann þar sem hann lá á einhvers
konar hjólabekk og ég hljóp með
læknunum eftir göngunum en var
ýtt frá á meðan dælt var upp úr
honum.
Geðlæknir talaði síðan við mig
til að fá upplýsingar um m.a. hvað
bróðir minn hefði tekið inn.
Læknirinn sagði mér að bróðir
minn yrði lagður inn á geðdeild
næsta morgunn og lofaði að vera í
símsambandi við mig um nóttina
svo ég gæti fylgst með líðan hans.
Ég fór síðan heim eftir að læknir-
inn hafði fullvissað mig um að litli
bróðir væri úr lífshættu og hann
stóð við orð sín og talaði tvisvar
við mig um nóttina. Ég fór upp á
geðdeild um leið og ég frétti að
hann væri kominn með meðvit-
und og þar sátum við í faðmlögum
án nokkurra orða í langan tíma.
Bróðir minn vann úr sínum
vandamálum með aðstoð starfs-
fólks geðdeildarinnar og fór að
auki í samtalsmeðferð hjá geð-
lækni. Hann hefur enn tilhneig-
ingu til að verða svolítið þungur í
skapi en nú eru liðin fjögur ár frá
þessum skelfilega atburði og ég
held að hann sé búinn að öðlast
ákveðið jafnvægi í lífinu.“
Þrisvar
sinnum
fleiri karlar
en konur
fremja
sjálfsvíg.
26 Vikan