Vikan - 31.08.1999, Page 56

Hverju svarar læknirinn ?
Kæri Þorsteinn
Ég á viö „vandamál“ að stríða
og ég vona að þú getir hjálpað
mér.
Þannig er að ég svitna rosalega
mikið. Ég fer í sturtu á hverjum
degi, raka mig undir höndunum á
hverjum degi svo ég svitni nú
ekki. Ég er feit, en ekki eins feit
og ég var þegar ég var yngri. Ég
hef lést um 10-15 kg. Ég var að
vinna í fiski í 1 1/2 ár og ég labb-
aði alltaf í vinnunna(var stundum
reyndar keyrð) sem tók mig 10-15
mínútur og eins og ég sagði léttist
ég um 10-15 kg og náði að fara í
fatastærð 1-3 númerum minni. Nú
er ég rosalega ánægð með sjálfa
mig. Kannski er „offitunni" um að
kenna að ég svitna svona. Ég
svitna rosalega á nóttunni, jafnvel
þótt ég sofi ekki í náttfötum og
þegar ég vakna eru rúmfötin og
lakið blautt af svita og mjög vond
lykt í herberginu. Síðustu daga
hef ég svitnað rosalega. Ég get
ekki haft opinn gluggann þarsem
ég er MJÖG hrædd við flugur
o.þ.h. Kannski er ég stressuð og
svitna þess vegna, ég veit ekki
hver ástæðan er. Ef ég fer eitt-
hvað, í búðir, í heimsóknir eða
eitthvað þá svitna ég og vil helst
koma mér heim til að fara í sturtu
og skipta um föt.
Ég klæðist bæði ljósum og
dökkum fötum, þá helst bara
gallabuxum og þá ljósum/dökkum
bolum við. Ef ég klæðist fínum
fötum(þunnar dragtir) þá svitna
ég svolítið minna.
Mér finnst eins og fólk forðist
að tala við mig vegna þess að það
er svitalykt af mér. Og mér finnst
eins og strákar forðist mig. Ef ég
fer út, í afmæli og svoleiðis, þá
nota ég mikið af svitalyktareyði
og úða á mig ilmvatni bara svo ég
„ilmi“ ekki af svitalykt.
Hver er ástæðan fyrir því að ég
Reykingar mæðra
Kæru lesendur,
Mig langaöi að koma á framfœri við
ykkur mikilvagiim skilaboðum ykkur lil
umhugsunar og vonandi aðgerða.
Dr. Gro Harlem Brundtland, sem er í for-
svari fyrir Alþjóða-heilbrigðismálastofnun-
ina, WHO, sendi út viðvörun nú á dögunum,
sem hljómar þannig: „Rannsóknir hafa sýnt
að óbeinar reykingar skaða börn og valda
mörgum sjúkdómum hjá börnum, þ.m.t.
lungnabólgu, lungnakvefi, bronkítis, hósta,
mæði, astma og eyrnabólgum. Pegar börn
eru útsett fyrir umhverfismengun eins og tó-
baksreyk er einnig talið að þau fái frekar
hjarta- og æðasjúkdóma á fullorðinsárum.“
Vitið þið að 700 milljónir barna, næstum
helmingur barna í heiminum, búa á heimil-
um þar sem reykt er. Við getum rétt ímynd-
að okkur hvílíkt heilbrigðisvandamál þetta
er á heimsvísu.
Börn mæðra sem reykja eru talin fá _
70% oftar öndunarfæravandamál
en önnur börn, þ.m.t. barka-
hósta, lungnakvef og lungna- f
bólgu ásamt eyrnabólgum, M í
en 30% oftar ef faðirinn reyk- m f
ir. Það eru líka til skugga- Jf I
legri tölur. T.d. er börnum
mæðra sem reykja fimm ■
sinnum hættara við að deyja ■
vöggudauða en öðrum
börnum, þetta er vel sann-
að og skráð og hefur ver- ,
ið þekkt lengi en er nátt- I
úrlega ekki auðvelt að J
tala um. Við vitum líka að börn kvenna sem
reykja eru léttari við fæðingu og eiga oftar í
vandræðum með öndun fyrstu dagana eftir
fæðingu.
Mæður, þið veróió að taka ykkur á!
Reyndar hvet ég allar konur til að slá körl-
um nú við og fara að draga úr reykingum,
hætta alveg er náttúrulega best. Karlar eru
yfirleitt duglegri en konur að hætta eða
draga úr reykingum. Sláið þeim nú við
stelpur og hættið!
Árlegur heilbrigðiskostnaður af völdum
óbeinna reykinga er verulegur. Við verðum
að átta okkur á því að þeir sem ekki reykja
hafa rétt á að vernda heilsu sína, og börn
eiga skýlausan rétt á því að vera ekki útsett
fyrir óbeinum reykingum. Reykingamenn
telja það margir rétt sinn að reykja en þeim
getur ekki verið leyfilegt að gera það ofan í
börn, sín eða annarra, eða annað fólk, mín
heilsa er á minni ábyrgð.
**■'" ^ Dr. Gro Harlem segir að við eig-
X. um að tryggja rétt hvers barns
til að alast upp í reyklausu
umhverfi og það gerum
við með því að konur
\ reyki ekki á með-
\ göngutímanum og
\því að draga úr
\reykingum al-
lmennt í þjóðfélag-
1 Gerum eitthvað
*í málinu.
Þorsleinn
svitna svona? Eru einhverj-
ar hormónabreytingar í
gangi? Er líkaminn að
þroskast og breytast eða hvað?
Hvað get ég gert til að hætta að
svitna svona rosalega mikið? A ég
að hreyfa mig meira, fara í líkams-
rækt eða hvað?
Svo er það eitt annað. Ég á pill-
una( fékk hana þegar ég var með
fyrrverandi kærasta mínum) og nú
eru þær að verða komnar á dag.
Virka þær ennþá þegar þær eru
komnar á tíma eða þarf ég að fá
nýjar? Og svo er eitt enn. Varð-
andi blæðingar. Nú er ég með
óreglulegar blæðingar. En ég er
með töflur sem eiga víst að laga
þetta. Stundum líður svolítið langt
á milli og stundum blæðir mikið,
stundum lítið. Ég hef lengst verið
14 daga, styst 2-3 daga, jafnvel
minna. Er þetta eðlilegt svona?
Með von um að þú hjálpir mér.
Ein áhyggjufull
Ein áhyggju-
full fær
Bakkir fyrir
réfið
Það mikilvæg-
asta sem þú gerir
nú er að leita til
læknis og fá aðstoð
við að fara yfir öll
þín einkenni. Það
eru töluverðar lík-
ur sé miðað við
einkenni þín, þú
hefur lést, svitnar
mikið og hefur
óreglulegar blæð-
ingar, að þú getir
verið með vanda-
mál frá skjaldkirtli
og þarf að mæla
skjaldkirtilshormón
og heiladinguls-
hormón í blóðinu
hjá þér. Einnig er
ástæða til að mæla
hjá þér blóðsykur.
Vandamál frá
skjaldkirtli eru
mjög algeng hjá
konum yfirhöfuð,
en þau er yfirleitt
auðvelt að með-
höndla þó svo að
ekkert sé algilt í
þessum heimi.
Stundum þarf að
Þorstcinn Njálsson hcimilislæknir
mæla skjaldkirtilshormónin end-
urtekið til að finna hvað sé að.
Svitavandamálið er út af fyrir
sig algengt vandamál og því miður
aukakílóin líka. Það er mikill bis-
ness í gangi í kringum aukakílóin,
alltaf verið að selja fólki töfra-
lausnir með misjöfnum árangri.
Almennt séð er sígandi lukka best
í megrun, borða minna, borða
hollari fæðu, meiri ávexti og græn-
meti og svo hreyfa sig miklu
meira.
Mikill sviti og svitalykt er talið
óæskilegt sérstaklega meðal
kvenna en líka fjölmargra karla.
Algengt er að örvandi efni eins og
kaffi og kók auki svitaframleiðsl-
una. Bakteríur á húð og í svita-
kirtlum eru líka taldar auka líkur
á óþægilegri lykt. Á síðari árum
hefur verið geysivinsælt að nota
svitalyktareyðandi krem sem
stöðva svitaframleiðslu þar sem
þau eru borin á. Almenn ráð er að
nota bakteríudrepandi sápur og
smá matarsóda til að þurrka svita
og koma í veg fyrir lykt. Náttúru-
leg lyktareyðandi efni sem inni-
halda olíu úr terunna eru talin
gagnleg. Til að draga úr lykt er
auðvitað gagnlegt að fara daglega
í bað eða sturtu, klæðast fötum
við hæfi, þ.e.a.s. ykkur verði ekki
of heitt og forðast örvandi efni
sem geta valdið aukinni svita-
framleiðslu svo sem koffín og ník-
ótín. Allir ættu auðvitað að hætta
reykingum, hvað annað?
í sjálfu sér skipta nokkrar vikur
til eða frá ekki máli með dag-
stimplunina á pillupakkanum, en
best er að fara með pakkann í
apótekið og leita ráða hjá lyfja-
fræðingi.
Gangi þér vel
Þorsieinn
Spurningar má
senda til „Hverju
svarar læknirinn?“
Vikan, Seljavegi 2,
101 Reykjavík.
Farið er með öll
bréf sem
trúnaðarmál og
þau birt undir
dulnefni.
Netfang: vikan@frodi.is