Vikan - 03.10.2000, Síða 48

Texti: Jóhanna Haröardóttir
Flensa og kvef
Iru lyf réna
lausninP
\

t:T. ■
Það er ekki gaman að vakna með flensu daginn áður en maður ætlar í sum-
arfrí eða daginn sem maður barf að mæta á mjög áríðandi fund. Það er reynd-
ar aldrei gaman að vakna veikur.
Það er samt ekki víst að besta ráðið sé að fara til læknis.
Skemmdarverk?
En einhverra hluta vegna
fer fólk oftar til læknis í dag
vegna smámuna en fyrir tíu
síðan svo ekki sé nú talað um
ef litið er lengra aftur í tímann.
Oft eru þessar læknisferðir
nútímamannsins algerlega
ástæðulausar, fólk þyrfti að-
eins að gefa sér betri tíma til
að láta sér batna.
Mjög margir kvef- og
flensusjúklingar hringja á
þriðja eða fjórða degi veikind-
anna og biðja lækninn sinn um
lyf við sjúkdómnum. Læknar
eru yfirleitt ekki mjög hrifnir
af slíku, en í flestum tilfellum
fær sjúklingurinn þó lyfin, og
þá oftast sýklalyf, eftir að hafa
borið sig nógu illa.
Pessi lyf hjálpa þó lítið eða
ekkert. Flensan lagast að vísu,
en hún hefði gert það hvort
sem var.
Þegar allt kemur til alls er
lyfjagjöf vegna kvefpesta og
flensu í annars heilbrigðu
fólki bæði ónauðsynleg og dýr
læknismeðferð og langbest
væri fyrir sjúklinginn sjálfan
að komast af án hennar.
Mörg þeirra lyfja sem gefin
eru við veirusýkingum hafa
aukaverkanir og öll eru þau
þess eðlis að fólk getur við
nauðsynjalausa notkun
skemmt möguleika sína til að
hafa gagn af þeim síðar,
þ.e.a.s. þegar raunverulega er
þörf á þeim.
Bráðlátir sjúklingar
Ónauðsynlegar heimsóknir
til lækna, t.d. vegna veirusýk-
inga, eru mjög algengar og all-
ir læknar sem Vikan hafði
samband við vegna þessa voru
sammála um að fólk hefði of
oft samband við lækni vegna
kvilla sem læknuðust af sjálfu
sér ef sjúklingurinn bara gæfi
sér tíma og hagaði sér skyn-
samlega meðan hann væri að
ná sér.
Læknarnir sögðu að algeng-
asta ástæðan fyrir að leitað
væri eftir lyfjum væri sú að
fólk væri stressað og teldi sig
ekki geta verið frá vinnu með-
an það væri að jafna sig full-
komlega. Hin ástæðan væri sú
að sjúklingarnir hefðu hvorki
þekkingu á sjúkdómum né al-
gengum ráðum við þeim og
kynnu því ekki að bregðast
við eins og fólk hefði gert áður
fyrr með góðum árangri.
Rétt viðbrögð
Mjög margir sjúklingar leita
til læknis vegna særinda í
hálsi, nefrennslis, hósta og
höfuðverkja sem eru einkenni
smitsjúkdóma sem læknast af
sjálfu sér á 5-7 dögum ef sjúk-
lingurinn er hraustur fyrir.
Besta ráðið við slíkum ein-
kennum er að taka lífinu með
ró meðan þau eru að fjara út,
drekka mikið vatn, taka
verkjatöflur ef ástæða er til og
reyna að sofa vel.
Venjulegt kvef sækir gjarna
á fólk á haustin og snemma á
veturna og byrjar oft með höf-
uðverk og þyngslum en síðan
bætast nefrennsli og eymsli í
hálsi við sjúkdómseinkennin.
Fólk tekur þessum veikindum
oft með stillingu fyrstu tvo
dagana en eftir það fer þolin-
mæðin að bresta og fólk
hringir í lækninn sinn, ber sig
illa og vill fá eitthvað við kvef-
inu. í raun er langbest að
drekka te (t.d. með engifer
eða sítrónu) og vatn, taka C-
vítamín og hvflast uns kvefið
víkur sjálft. Hægt er að fá
verkjastillandi lyf og hóstasaft
án lyfseðils í apótekum og
með þeim má bæta líðanina
48 Vikan
meðan verstu einkennin
ganga yfir. Batinn tekur að
jafnaði u.þ.b. fimm daga, jafn-
vel þótt fólk fari í vinnu með-
an eitthvað eimir eftir af ein-
kennunum.
Þegar flensa herjar, en það
gerist á miðjum vetri hvert
einasta ár, veikist fólk verr en
af venjulegu kvefi. Flensa
byrjar oft með svipuðum ein-
kennum, en fólk getur veikst
mun hastarlegar og fengið
slæman höfuðverk og bein-
verki ásamt háum hita auk
kvefeinkennanna. Flensu-
sjúklingur liggur oft marflat-
ur í rúminu fyrstu 2-4 dagana
en þegar hann er fær um að
reisa höfuð frá kodda dettur
mörgum sjúklingnum fyrst í
hug að hringja til læknisins til
að láta útvega sér lyf svo hann
komist nú sem allra fyrst í
vinnuna eða skólann. Það er
hins vegar nokkuð víst að ef
sami sjúklingur lægi kyrr í
rúminu 2- 4 daga í viðbót væri
hann kominn á fætur og orð-
inn rólfær ef hann færi eftir
heilræðunum sem hér eru tí-
unduð.