Vikan - 31.10.2000, Blaðsíða 57

Texti: Steingerður Steinarsdó11 i r
PrentwillupuKinn
Ég er ein af þeim sem
láta sér annt um ís-
lenskt mál og leiðist
því skelfilega að
heyra því misþyrmt
með málvillum og
ambögum. Af sama
toga er spunnin ást
mín á bókum og ég
hef alltaf borið mikla
virðingu fyrir hinu rit-
aða orði. Þess vegna
verð ég óskaplega
örg þegar mér berast
í hendur blöð, tímarit
eða bækur þar sem
hver prentvillan rekur
aðra í kraðaki afbak-
aðra setninga lélegrar
málvitundar.
w
Iþýðingum reynirekki hvað
síst á heilbrigða skynsemi
og góða tilfinningu fyrir
máli. En þegar villur af
þessu tagi verða fyndnar er
hugsanlega hægt að fyrirgefa
þær. Dæmi um slíkt var í Frank
og Jóa bók sem ég las mér til
gamans í æsku. Þar var sagt frá
því að eftir dansleikinn hefðu
Frank og Jói, bróðir hans,
brugðið sér í gönguferð á
ströndinni með döðlunum sín-
um. Mér þótti meðólíkindum að
jafnheilbrigðir piltarog Frankog
Jói töltu um strendur, götur eða
fjöll með döðlur sér við hlið svo
ég fór að leita mér upplýsinga
um hvað gæti verið hér á ferð-
inni. Eldri systir mín grét af
hlátri þegar henni var sýnd bók-
in þvíhún benti méráaðsenni-
lega væri enska setningin eitt-
hvað á þá leið að Frank og Jói
hefðu farið með „their dates
for a walk on the beach" en það
er nefnilega allt önnur ella því
gegnur bersrehsgang
þá er um að ræða stúlkurnar
sem þeir áttu stefnumót við um
kvöldið frekar en hinn gómsæta
ávöxt döðlur, forboðnar eður ei.
í kvikmyndinni Ship of Fools
kemur einn farþeganna inn í
skipstjóraklefann til Omars
Sharif sem lék þann sem þar
réði ríkjum og kvartaði hástöf-
um yfir framkomu
skipverja viðsig. Omar
gengur að
vínskáp hellir
sér í glas og
snýr sérað far-
þeganum óá-
nægða og seg-
ir: „Would
you like to
join me?“
Þetta var þýtt
„Viltu vera
mér sam-
ferða." En
Omar
varauð-
vitað að
bjóða far
þeganum hjartastyrkj
andi drykk sér til samlæt
is. Annað frægt dæmi þeg
ar einhver snill-
ingur á
fréttastofu
Stöðvar 2 flutti frétt af opinberri
heimsókn Vigdísar Finnboga-
dótturtil Danmerkur. Vigdísivar
boðið að taka þátt I krydsild
með Margréti danadrottningu.
En krydsild þýðir í skoðana-
skipti eða rökræður. Fréttamað-
urinn var ekki betur að sér en
svo að hann sagði að Vigdísi
hefði verið boðið í kryddsíld
ásamt Danadrottningu.
Prentuuillupúkinn ærsla-
draugur
Ekki er síðra þegar neyðarleg-
ar prentvillur setja ofurlítið ann-
an svip á efnið en til var ætl-
ast. Þanniggleyma vístfáir kirtli
krists sem var efni fyrirsagnar í
Tímanum en orðið var haft með
einföldu í stað ypsilons svo til-
efni varð til langra vangaveltna
meðal gárunganna yfir hver inn-
kirtla Krists hefði þarna verið til
umræðu. Sumir veðjuðu á
nýrun, aðrir brisið og sumir
vildu færa sig neðar. Senni-
lega jafngott að
þeim umræðum var
ekki vísað til rann-
sóknar saksókn-
ara líkt og
páskaþætti
þeirra Spaugstofu-
manna forðum.
Prentuvillupúk-
inn svokallaði var
óvenjurætinn í
dáraskap sínum
í millitexta úr
þöglu mynd-
inni Gullæð-
ið eftir
Chaplin sem
vará þá leið að ákveðinn bær
væri einn dæmigerðra gullgraf-
arabæja sem sprottið hefðu upp
eins og gorkúlur,
nema kúlur varð
að kúkur.
Prentvillupúkinn getur farið
slíkum hamförum að telja verði
hann til ættkvíslar svokallaðra
ærsladrauga en það gerðist
einmitt í gömlu myndinni Sna-
ke Pit eða Snákagryfjan. Þar
leikurOliviade Havilland unga
geðbilaða konu sem lokuð
er inni á geðsjúkrahúsi við
heldur ömurlegar aðstæður.
Ein hjúkrunarkonan er eitt
sinn að ræða ástand hennar
sem verið hafði óvenjuslæmt
í þaðsinn ogsegir: „Þetta hafa
verið algjör randvæði hún er
búin að vera garsneggjuð í allt
kvöld."
Eins verð ég alltaf ofurlítið örg
þegar frægum persónum er
ruglað saman líkt og gerðist í
ævisögu Marilynar Monroe
Gyðjan sem ég las um daginn.
[ heildina er bókin óvenjuilla
unnin, morandi í mál- og prent-
villum, full af málfarsvillum og
ótal setningar lúta enskri orða-
röð fremur en íslenskri. Stein-
inn tekur þó úr þegar það er full-
yrt að Rainer fursti af Mónakó
hafi hætt við að giftast Marilyn
ogákveðiðaðgiftastGene Kelly
í staðinn. Hvort furstinn hefur
heillast svona af dansi hans og
söng í myndinni Singin’ in the
Rain skal ósagt látið og engum
getum að því leitt hvort Gene
hefur hryggbrotið hann og það
þá orðið til að hann ákvað að
giftast Grace Kelly sem í það
minnsta bar sama ættarnafn.
Þótt skemmtilegar villur af
þessu tagi auðgi mannlífið má
samt spyrja hvort þeir þýðend-
ur sem slík mistök gera telji
okkar skemmtun þess virði að
reisa slík minnis-
merki um hroð-
virkni
sína.