Vikan - 14.11.2000, Síða 12

Samband listmeðferðarfræð-
ingsins og skjólstæðings hans
er mjög mikilvægt og traust er
undirstaða samvinnunnar. ,,[
flestum tilfellum er um einstak-
I i ngsmeðf erð að ræða og tengsl-
in við listmeðferðarfræðinginn
eru afskaplega mikilvægur þátt-
ur í meðferðinni. Meðferðar-
sambandið er það sem heldur
utan um vinnslu og feril skjól-
stæðingsins," segir Unnur og
svarar aðspurð að það sé mjög
misjafnt hvað fólk þurfi langan
tíma í listmeðferð.
„Tíminn er mikilvægur og
skjólstæðingur þarf að gefa sér
tíma og svigrúm til þess að
þyggja upptraust, nálgast vand-
ann og vinna með hann á milli
viðtala. Stutt meðferð leysir úr
brýnasta vandanum en þegar
fólk hefur lent í áföllum sem
erfitt er að nálgast þarf það á
langtímameðferð að halda sem
getur tekið 2-5 ár. Tíminn er
sérstaklega mikilvægur þegar
börn eru annars vegar. Fullorðn-
ir hafa meiri vitrænan og mál-
farslegan þroska en börn og
meiri getu til að nálgast hlut-
ina beint. Börn hafa hins vegar
oftastengarforsendurtil að vita
hvað meðferð er eða hversu
lengi þau eigi að vera í meðferð-
inni og því þarf að gefa þeim
lengri tíma til þess að mynda
traust og átta sig á hverju þau
geti búist við í meðferðinni, „
segir Unnur og leggur áherslu
á orð sín.
Rannsoknir syna árangur
Rannsóknir sýna að listmeð-
ferð hefur jákvæð áhrif á fólk.
„Það er reyndar tímafrekt og
dýrt aðgera stórar og miklartöl-
fræðirannsóknir sem standa yfir
í lengri tíma og því hafa fáar
slíkar rannsóknir verið gerðar.
Nýlega birtust þó niðurstöður
einnar slíkrar. Rannsóknin náði
yfir þrjú ár og tóku 94 börn þátt
í henni. Fyrir og eftir listmeð-
ferð voru börnin prófuð og
mældir þættir eins og einbeit-
ing, tengslamyndun, ofvirkni og
fleira. Tölfræðilegar niðurstöð-
ur sýndu að listmeðferð hafði
marktæk jákvæð áhrif á þessa
þætti."
Unnur leggur áherslu á þá
skapandi krafta sem búa í með-
ferðinni. „Listmeðferð veitir
einstaklingi sem hugsanlega á í
vanda möguleika á að uppgötva
og upplifa skapandi krafta innra
með sér með því að vinna að
listinni í tengslum við listmeð-
ferðarfræðinginn. Þessir skap-
andi kraftar glæða oft nýja von
og getu til að takast á við gam-
alkunnug vandamál á nýjan og
árangursríkari máta. Fólk sem
lent hefur í tilfinningalegum
áföllum upplifir yfirleitt hjálp-
arleysi þar sem það hefur ekki
haft stjórn á aðstæðum. Með
listsköpuninni vaknaroft ný von
og geta til að nýta þá skapandi
krafta sem búa innra með hverri
manneskju til að vinna úrgöml-
um áföllum og þar með létta á
hjálparleysinu," segir hún.
Myndin spegill sálarinnar
Unnur segir að tjáningin með
listinni og meðferðarsamband-
ið séu aðalatriði listmeðferðar.
„Greining út frá myndum er
hins vegar möguleiki sem nýst
geturvið vissar aðstæður. f list-
meðferð er talið að myndin geti
verið spegill sálarinnar en það
er mikilvægt að átta sig á að
túlkanir mynda eru tilgátursem
oftast eru studdar með fleiri
þáttum, svo sem upplýsingum
sem koma fram í meðferðar-
sambandinu og annarri list-
sköpun."
Unnur legguráherslu á að all-
ar myndir verði að skoða með
opnum huga og byrja á því að
bjóða þeim, sem gerði myndina,
að tjá sig um merkingu henn-
ar. „Sá sem teiknar myndina
veit yfirleitt mest um það sem
á að túlka. Þegar mynd er skoð-
uð til að greina vanda og til að
skilja listræna tjáningu skoðar
listmeðferðarfræðingurinn at-
riði eins og innihald, form, lín-
ur, áferð, liti, kjarna myndar,
rými, hreyfingu, jafnvægi og
hvað táknin segja. Með því að
skoða þessi atriði í myndinni í
samhengi við önnur atriði með-
ferðarinnar er reynt að skilja
innra líf þess sem gerði mynd-
ina og það er mikilvægt að með-
ferðaraðilinn leitist viðaðskilja
skilaboðin sem felast í myndun-
um, meðtaki þau og geti spegl-
að tilfinningar skjólstæðing-
ins,“ segir hún að lokum og við
kveðjum hana á Listmeðferð-
arstofu Unnar Óttarsdóttur
margs vísari um listmeðferð.
Listmeðferðarfræðingurinn lagði
til að drengur teiknaði hús og var
hugsunin sú að húsið sem hann
teiknaði speglaði sálarlíf hans og
hvar hann væri staddur tilfinninga-
og þroskafarslega.
„Myndirnar sem hann teiknar
fyrir og eftir meðferð sýna þrívídd
semgeturgefiðtil kynnadýpt per-
sónuleika drengsins. Línurnar í
myndunum eru skýrar sem hugs-
anlega segir okkur að drengurinn
búi yfir styrk og skýrleika (þessir
eiginleikar komu einnig fram í
samskiptum við drenginn í með-
ferðinni og í öðrum teikningum).
Gluggarnir á húsinu á fyrri
myndinni eru fremur litlir. Það er
talið að gluggar geti hugsanlega
tjáð tengsl á milli þess innra og
hinsytra, þ.e. séu tenging viðkom-
andi við fólkið í umhverfi sínu og
umhverfið sjálft. Svo virðist sem
breytingar hafi átt sér stað þegar
seinni myndin var teiknuð (sama
breyting kom einnig í Ijós í með-
ferðarsambandinu, fleiri teikning-
um og öðrum tengslum sem dreng-
urinn var í). Það fyrsta sem með-
ferðarfræðingurinn tekur eftir er að
húsið er orðið stærra og gluggarn-
ir eru bæði stærri og fleiri.Teikn-
arinn er einnig búinn að skipu-
leggja mjög vel hvernig fólk geti
komið að húsinu, það eru tvö stæði
fyrir fatlaða, eitt fyrir sjúkrabíl og
eitt þar sem bannað er að leggja.
Það er því skýrt hvernigfólk kemst
að húsinu. Húsið gæti sýnt að
drengurinn er opnari (gluggarnir
eru stærri). Umhverfið er skipu-
lagt, sem gæti táknað að teiknar-
inn sé búinn að skipuleggja tengsl-
in við umhverfið betur því að hann
sýnir fólki nákvæmlega hvernig
það getur nálgast húsið, lagt bíl og
farið frá húsinu með bílastæðum
og örvum merktum „inn“ og „út“.
12
Vikan