Menntamál - 01.12.1940, Blaðsíða 17

MENNTAMÁL
79
nógur tími er veittur, er yfirleitt verið að mæla vinnugœði
hans. Loks getur þýðing þrautarinnar breytzt eftir ýmsum
ytri aðstæðum. Hin minnsta breyting á orðalagi eða hvernig
þrautin er kynnt barninu, getur ráðið miklu um lausnina
og það, hvaða hæfileikar eru að verki við ráðningu hennar
Ef ég t. d. kem með kippu af 20 lyklum og segi: „Það ganga
tveir lyklar að skránni, finndu þá,“ eða segi: „Finndu alla
þá lykla, sem ganga að skránni," þá sjá allir, að þarna er
í raun og veru um tvær þrautir að ræða.
Sálarfræðingurinn verður að athuga barnið gaumgæfi-
lega á meðan það leysir þrautina, og sjá hvaða aðferðum
það beitir. Athugun á barninu sjálfu gefur oft meiri vit-
neskju um sálarlíf þess en heildarniðurstaða vitprófsins.
Þessi athugun nær ekki einungis til ytri aðferða, heldur
verður sálarfræðingurinn að reyna að skyggnast inn í hug
barnsins, komast að, hvaða hugsunaraðferðum það
beitir. Þá er barnið spurt að því á eftir, hvernig það hafi
komizt að niðurstöðunni. Aðferð þessi er vandasöm, og
krefst glöggskyggni og allmikillar þekkingar í barnasálar-
fræði, en veitir, í góðra manna höndum, mikilvæga vitn-
eskju um sálarlíf barnsins. Svissneski sálarfræðingurinn
Piaget hefir t. d. mjög beitt þessari aðferð.
V. Ýmislegt, sem varast þarf við vitprófun.
Ég hefi áður tekið það fram, að nauðsynlegt er að fylgja
föstum reglum um vitprófun, bæði um það, hvernig þraut-
irnar eru lagðar fyrir barnið, og eins um hitt, hvaða úr-
lausnir skuli teknar gildar.
1. Mat á svörum barnsins. Með vitprófunum eru nokkrar
leiðbeiningar um það, hvaða úrlausnir skuli taka gildar
og hvaða ekki. Oft er auðvelt um þetta að dæma, sem betur
fer. Barninu hefir annað hvort tekizt að ráða þrautina, eða
mistekizt við hana, svo að ekki er um að villast. En stund-
um má um það deila, hvaða lausnir eigi að taka gildar