Menntamál - 01.08.1961, Page 33

MENNTAMAL
111
1 byrjun aldarinnar gerðu V. Bechterew og W. Ostwald
vænlega tilraun til þess að ákvarða sálarorkuna og skýra
hlutverk hennar. Þeir settu fram staðhæfingar um tilvist
sálrænnar orku í lífverunni og skýrðu hana þannig, að
hún væri til orðin við ummyndun efnisorkunnar. Bechte-
rew leiðir taugaviðbragðið („den nervösen Strom“) af um-
myndun orkunnar í alheimi. Taugaboð streyma til mið-
stöðva taugakerfisins, hlaðast þar upp og hafa í för með
sér huglæga kennd. Eða þau berast til vöðva og kirtla,
þar sem orka þeirra breytist aftur í mekaniska orku, efna-
eða hitorku. Þessi huglæga kennd gæti samsvarað endur-
hljóman orkunnar í meðvitundinni, sem drepið var á hér
að framan.
Samkvæmt kenningu W. Ostwalds veldur innrás ytri
hriforku í skynfærin áhrifum og kenndum. Við þetta
myndast í taugafrumunum taugaorka á kostnað ytri orku.
„Meðvitundin er mikilvægt auðkenni á taugaorku heil-
ans, líkt og sjónheimur er mikilvægt tákn mekaniskrar
orku og atburðarás náttúrunnar greinilegt tákn hreyfi-
orkunnar". (W. Ostwald: Vorlesungen iiber die Natur-
philosophie, 1902).
Á þennan hátt finnum vér þó ekki nægilega ljósa skýr-
ingu á vitundinni, eins og ég hefi þegar sýnt fram á.
Hinn frægi efnafræðingur W. Ostwald hefur ekki skýrt
til hlítar, með hvaða hætti efnisorka breytist í sálarorku.
Slíkt var heldur ekki hægt á hans tíð, meðan kjarnaeðlis-
fræðin hafði enn ekki skapað forsendur slíkrar skýr-
ingar.
Einnig Erich Becher leit með minniskenningu sinni
(1916) á ummyndun skynhrifanna í sálarorku sem meg-
inþátt skynjunarstarfsins. Síðan hefur ekki verið hreyft
við þessu sjónarmiði.
Nær skilningi vorum á minnissporunum stendur kenn-
ing þeirra F. Kruegers og A. Welleks (Ganzheitspsycho-
logie und Struhturtheorie, 1955). Samkvæmt kenningu