Menntamál - 01.04.1972, Page 28

gistingar, sem hann fær með eftirtölum. Kerling
segir engan mat vera til í kotinu. Flakkarinn
biður hana þá að ljá sér pott, fyllir hann vatni,
setur yfir elcl, tekur nagla upp úr vasa sínum,
lætur hann í pottinn og segist ætla að ekla af
naglanum lierramannsmat, svo nefnda naglasúpu.
Ginnir síðan kerlingu smám saman til þess að
láta sig fá allt, sem þarf til góðrar súpu, grjón,
mjólk, kjöt o. fl. Verður kerling alveg dolfallin
yfir því, að hægt sé að sjóða svona góða súpu
af einurn nagla. Flakkarinn segir, að kóngur og
drottning séu vön að borða brauð, smjör, svíns-
læri og aðrar kræsingar með þvílíkri súpu, og
lætur kerling allt þetta í té. Sitja þau svo í dýr-
legum fagnaði allt kvöldið. Flakkarinn fær bezta
rúm, og morguninn eftir gefur hann kerlingu
naglann, en hún honum silfurkrónu. Kveðst hún
eiga í vændum góða daga í ellinni, þar sem hún
kunni nú að elda naglasúpu. Bæði eru harð-
ánægð.
Bragðvísi og hugkvæmni flakkarans og ein-
feldni og trúgirni þessarar ógestrisnu konu
skemmtir 10—11 ára börnum ákaflega vel. Kerl-
ing fær makleg málagjöld, en þó í öllu hófi, en
flakkarinn dettur í lukkupottinn. Neikvæðu at-
kvæðin, sem sagan fær, stafa sennilega af því, að
sumum börnum finnst trúgirni kerlingar ganga
úr hófi og/eða vegna þess, að ljótt hafi verið af
flakkaranum að færa sér svona purkunarlaust í
nyt einfeldni hennar, þótt ekki verði talið, að
hann léki Iiana grátt.
Orðtækið ,,að elda naglasúpu" hefur unnið
sér þegnrétt í íslenzku máli og er haft um þann,
sem vill gera stórframkvæmdir, en þó engu til
})eirra kosta.
Þessi saga er einnig langvinsælust í heftinu
meðal 11 ára drengja og stúlkna. Hún er sá
kafli, sem langflest atkvæði fær í lesefni 10—12
ára barna, 210 jákvæð atkvæði og einungis 38
neikvæð.
í sama hefti er sagan Lyklarnir eftir Sigurbjörn
Sveinsson, ein bezta barnasaga hans. Hún er nr.
2 í vinsældaröð með drengjum, sem lesa þetta
hefti, en nr. 3 með stúlkum. Hún er um 5 bls.
méð einni mynd, næstaftasta sagan í heftinu.
30 drengir eða 34.9% þeirra töldu liana í röð
þriggja beztu kaflanna í því. 4 drengir greiða
henni neikvætt atkvæði. 42 stúlkur eða 38.2%
þeirra telja hana í röð þriggja beztu kaflanna í
því. 6 stúlkur telja hana leiðinlega.
Efni sögunnar er á þessa leið: Ungur maður,
Eyvindur, leggur blásnauður út í heiminn með
aleigu sína, tvær heljarstórar lyklakippur. Hann
ber kvöld eitt að garði auðugs bónda, Jóns, sem
þóttist kenna á honum kotungsbrag, tók honum
fálega og veitti honum illan beina. Undir hátta-
tíma bregður Eyvindur Jóni ríka á eintal og bað
hann að geyma lykfakippurnar fyrir sig um nótt-
ina. Kemur nú annað hljóð í strokkinn hjá Jóni,
því að hann ræður af lyklakippunum miklu, að
Eyvindur sé flugríkur. ílendist Eyvindur hjá
Jóni ríka, fær einkadóttur hans og reynist hinn
mesti búforkur og gróðamaður. Jón er hinn
ánægðasti með tengdasoninn, en furðar sig mjög
á því, að hann skuli aldrei minnast á lyklana.
Líða svo mörg ár, og imprar þá karl eitt sinn
á því, að mál væri komið fyrir Eyvind að vitja
eigna sinna og réttir honum lyklakippurnar.
„Þetta var nú aleiga mín, þegar ég kom til þín,“
segir Eyvindur. Varð Jóni ríka svo mikið um
þetta, að hann hneig út af örendur.
Þessi saga fær næstflest atkvæði af öllum köfl-
um í lesheftum 10—12 ára barna, 119 jákvæð
atkvæði, en aðeins 17 neikvæð. Hún er mjög vin-
sæl meðal 11 ára nemenda, er önnur í vinsælda-
röð 1 I ára drengja, sem lesa heftið, sem hún er
í, og einnig er hún mjög vinsæl meðal 11 ára
stúlkna. Bæði drengjum og stúlkum finnst Ey-
vindur sniðugur gæfumaður, hann kvænist auð-
ugri heimasætu, þau eru hamingjusöm, Jón ríki
er mjög ánægður með gjaforð dóttur sinnar, unz
hann kemst að hinu sanna og gefur hann þá hægt
og hljóðalaust upp öndina. Hin tiltölulega fáu
neikvæðu atkvæði, sem sagan fær, stafa sennilega
af því, að þcssi börn eru ekki fyllilega ánægð með
siðalærdóm sögunnar: Eyvindur villir á sér lieim-
ildir með því að gefa bóndanum, nízkum og ein-
földum, í skyn, að hann sé mikils háttar maður
og auðugur, og minnir þetta á hina kunnu þjóð-
sögu: Skyldu bátar mínir róa í dag? Þótt frá-
sögninni sé í hóf stillt og sagan fari eiginlega
eins vel og liún getur farið, eftir því sem til var
MENNTAMÁL
86