Vorið - 01.12.1972, Page 11

Yestfjörðum, að honum þóttu jólasvein-
arnir í bernsku sinni viðsjárverðir. En
annars höfðu þeir á síðari tímum það aðal-
lega fyrir stafni, sem felst í nöfnum
þeirra, Ketkrókur hnuplaði kjötbituln,
Pottasleikir laumaðist í skófirnar í pottin-
um o. s. frv. Svo getur þeim öllum hætt
við því að fara í jólamatinn, einkum barn-
anna, og éta hann eða skemma. Annars lifa
þeir mikið á ljótum munnsöfnuði. Með til-
komu mikilla jólagjafa á síðustu áratug-
um liafa jólasveinarnir í vaxandi mæli tek-
ið að sér það hlutverk, að færa börnum og
fullorðnum jólagjafir. Mmiu þeir einkum
hafa lært þá iðju af frænda sínum, St.
Claus hinum ensk-ameríska, og hafa því
ekki farið varhluta af menningaráhrifum
úr þeirri átt fremur en aðrir á íslandi.
Almennt er talið, að jólasveinarnir eigi
heima uppi í fjöllum. Kemur hinn fyrsti
til byggða 13 dögum fyrir jól (eða 9 dög-
um fyrir jól, ef þeir eru aðeins 9) og síðan
einn á dag, hinn síðasti á aðfangadag.
Hinn fyrsti fer svo burtu á jóladag, en
hinn síðasti á þrettándanum. Til er það
líka, að þeir komi þrem nóttum fyrir jól
eða á Þorláksmessu. Sums staðar hefur það
og verið trú á Norðurlandi, að þeir kæmu
af hafi í byrjun jólaföstu, en færu burt á
aðfangadag eða þrettánda. Er þetta auð-
sjáanlega fyrirspá um veðráttufar, og ger-
ir þá jafnan norðanátt með jólaföstu, en
vindur stendur af landi daginn, sem þeir
fara.
Jólasveinar einn og átta
ofan koma af fjöllunum.
í fyrrakvöld ])á fór ég að hátta,
þeir fundu hann Jón á Völlunum.
En Andrés stóS þar utan gátta,
þeir œtluöu að færa hann tröllunum.
Er hann beiddist af þeim sátta,
óhýrustu köllunum,
og þá var hringt öllum jólabjöllunum.
Þorfinnur karlsefni hefur vetursetu
metS Eiríki rauða að Brattahlíð í
Grœnlandi.
En er dró að jólum, tók Eiríkur að
verða óglaðari en hann átti vanda til. Eitt
sinn kom karlsefni að máli við Eirík og
mælti: „Er þér þungt, Eiríkur? Ég þyk-
ist finna, að þú ert nokkuð fálátari en
verið hefur, og þú veitir oss með mikilli
rausn, og erum vér skyldir að launa þér
eftir því, sem vér höfum föng á. Nú segðu,
hvað ógleði þinni veldurf ‘
Eiríkur svarar: „Þér þiggið vel og góð-
mannlega. Nú leikur mér það eigi í hug,
að á yður hallist um vor viðskipti. Hitt er
heldur, að mér þykir illt, ef að er spurt,
að þér hafið engin jól verri haft en þessi,
er nú koma í hönd.“
Karlsefni svarar: „Það mun ekki á þá
leið. Yér höfum á skipum vorum malt og
mjöl og korn, og er yður heimilt að hafa
af slíkt, sem þér viljið, og gerið veizlu
slíka, sem stórmennsku ber til.“
Og það þiggur hann. Yar þá búið til
jólaveizlu og varð hún svo sköruleg, að
menn þóttust trautt slíka rausnarveizlu
séð hafa.
Þorfinns saga karlsefnis.
Vorið
11