Heima er bezt - 01.01.1958, Blaðsíða 13

ingjar stúlkunnar öndverðir gegn þessum ráðahag. Þótti
þeim Símon ekki samboðinn henni, og voru hafðar
nánar gætur á því, að fundum þeirra bæri ekki saman.
Það orð fór þá af Símoni, að hann væri mjög ófyrir-
leitinn og sérstaklega ógætinn í orðum og lyginn. En
svo var ásatt um Símon, að hann hafði gaman af því
að búa til ýmsar skröksögur, líkt og þýzka skáldið
Miinchhausen, og láta menn hlæja að þeim. Sögur hans
voru saklausar, en framúrskarandi ótrúlegar, svo eng-
inn gat villzt á sannleiksgildi þeirra. En þær voru jafn-
an meinlausar, vel sagðar og skoplegar, og til þess eins
gerðar, að skemmta mönnum. Verður að þessu vikið
seinna. En eins og gerist og gengur, litu menn misjöfn-
um augum á þetta. Margir höfðu gaman af þessu, en
aðrir sögðu, að þetta væri honum til smánar. Elér við
bættist, og gerði hann óálitlegan í augum almennings,
að hann bjó sig illa og fáránlega. Var mjög á orði haft,
hve illa hann vandaði búnað sinn. Notaði hann t. d.
köggla og völur úr kindafótum fyrir tölur, eða hnappa,
og ldæddist stundum hærupoka, í stað jakka. Sjálfur
bætti hann larfa sína og þótti það ekki vandlega gert,
og ekki fékkst hann um litinn á bótunum. Varð þetta
til þess að draga úr því áliti, sem menn annars höfðu
á honum, dugnaði hans, harðneskju og gáfum. Mun
og þetta hafa skyggt á kosti hans í augum ættingja
stúlkunnar, sem hann unni.
En það var ekki samkvæmt skapferli Símonar að gef-
ast upp, fyrr en öll sund voru lokuð. Hann bjó sig nú
undir það að hverfa með unnustu sína og fjárstofn
sinn á náðir háfjalla og heiða og leggjast út. Þá gengu
útilegumannasögur um byggðirnar, og þeim var trúað.
Meðal þeirra var sagan um Fjalla-Eyvind, og var hún
þá tiltölulega ung. Það var þó ekki tilætlun Símon-
ar, að lifa á ránum og gripdeildum. Hann átti nú um
60 fjár, sem hann hugðist mundu reka til fjalla í út-
legðina. Fénu kvaðst hann mundu fjölga og lifa á því.
Fyrst sagðist hann ætla að fara einn til að koma upp
skýli fyrir sig og fé sitt. Að því loknu mundi hann
koma til byggða og nema konuefni sitt brott úr sveit-
inni að næturlagi.
Eitthvað kvisaðist um allar þessar ráðagerðir, og mun
hafa borizt til eyrna unnustu hans. Er sagt, að þá hafi
hún skrifað honum bréf og ráðið honum einlæglega
frá þessu og sagt honum, að hún færi aldrei með hon-
um í útlegð til fjalla og heiða, og mundi bezt fyrir
þau bæði, að hætta alveg að hyggja á hjúskap. Þegar
hann fékk bréf hennar, var hann búinn að safna saman
60 kindum, sem hann átti, og tilbúinn að leggja á stað
með þær í útlegðina. Með bréfi stúlkunnar, sem hann
unni, var kippt grundvelli undan þeirri ætlun hans,
að leggjast út. Hann hætti því við það. Komst hann
seinna meir svo að orði, að bréfið hefði verið miklu
verra en mislingar og aðrar farsóttir og farið ve'rr með
kjark sinn og manndóm en grimmdarfrost og stórhríð-
ar. Sér hefði fundizt hann hrapa ofan fyrir háan hamar
og brotna í sér hvert bein. Þannig lýsti Símon vonsvik-
unum.
Hið eitilharða lundarfar Símonar varð fyrir áfalli,
en leið þó ekki skipbrot. Nú fór hann að hugsa um og
reyna að fá jarðnæði, og ætlunin var sú, að sýna stúlk-
unni, sem hann unni, og ættingjum hennar, að þetta
hefðarfólk hefði vanmetið hann, og hann mundi geta
orðið góður bóndi. Tókst honum að fá hálfa jörðina
Jórvíkurhryggi, og settist hann nú þar að, ásamt konu
sinni og 5 börnum. Brátt kom dugnaður hans og bú-
hyggni í ljós, og eigi leið á löngu, þar til hann varð einn
með efnuðustu bændum sveitar sinnar, í Álftaveri,
og var þó jarðnæðið lítið og hlunnindalaust. Hann lagði
mikla áherzlu á það að koma sér upp sauðum. Ullin var
á þeim tímum helzta verzlunarvara bændanna, og ullin
af sauðunum reyndist mikil og verðmæt. Og löngu
seinna urðu sauðirnir sjálfir svo mikil og verðmæt verzl-
unarvara, að efnahagur bændanna batnaði til muna. Því
olli, eins og kunnugt er, sauðasalan til Englands. Símon
var harður af sér og stóð yfir sauðum sínum daglega,
ef harðindi voru, og mokaði snjó af jörðu, þegar svo bar
undir. Harka hans var svo mikil, að fram á elliár notaði
hann ekki hálsklút né setti upp vettlinga hvernig sem
viðraði. Hann kvað einkenni á ungum mönnum og
mannleysi þeirra þá, að þeir vefðu ullárklútum um háls-
inn og litu svo út eins og hauslaus ófögnuður eða
skrímsli.
Sem dæmi um hörku Símonar og hreysti er saga sú,
er hér fer á eftir :
Ýmsa vantaði fé af fjalli úr Álftaversafrétti. Varð því
samkomulag um það meðal bænda, að fara í svonefnda
eftirleit inn í Einhyrningsfjöll og smala þau að nýju.
Meðal þeirra, er fóru, var Símon Jónsson á Jórvíkur-
hryggjum. — Svo hagar til þarna, að rétt sunnan við
Einhyrningsfjöllin rennur kvísl undan Mýrdalsjökli og
í Hólmsá, sem rennur austan við nefnd fjöll. Kvíslin
heitir Jökulkvísl. í henni er jökulvatn, og er hún stund-
um illfær, þó að hún sé ekki talin til stórvatna. Þegar
leitarmenn lögðu á stað í för þessa, var snjór á jörðu og
hörkufrost. Bjuggust þeir því við, að árnar væru á haldi.
En þegar þeir komu að Jökulkvíslinni, var hún full af
krapa og grunnstingli, en ekki á haldi, og töldu leitar-
menn hana algerlega ófæra. Hér voru því engin ráð
önnur en að hverfa frá henni og halda heim og hætta
við eftirleitina að sinni. En það var þó einn af íeitar-
mönnunum, sem efaðist um að kvíslin væri ófær, þó hún
væri uppbólginn af grunnstingli og krapa. Símon Jóns-
son kvað hana mundu færa. Hinir hlógu að honum. Fór
þá Síman að klæða sig úr fötunum. Hann fór úr hverri
spjör, en batt skóna á bera fæturna. Síðan batt hann föt-
in í böggul og hafði hann á höfðinu. Nú stóð hann
frammi fyrir hinum leitarmönnunum alls nakinn og
greip báðum höndum um stöngina sína (broddstafinn)
og lagði út í kvíslina, sem ekki var breið og sjaldan mjög
djúp, en núna var hún undir hendur á Símoni. Þó erfitt
væri að svamla gegnum krapa og grunnstingul, komst
þann þó yfir Jökulkvíslina. LTm leið og hann komst upp
úr kvíslinni, tók hann sprettinn alls nakinn og hljóp allt
hvað af tók í átt til Einhymingsfjallanna, en fór ekki
strax í fötin.
Hinir leitarmennimir héldu heim aftur við svo búið
Heima er bezt 11