Heima er bezt - 01.01.1958, Blaðsíða 14

og sögðu fréttirnar af Símoni og jafnframt, að hann
mundi hafa orðið brjálaður, því að hann hefði hlaupið
alls nakinn inn til Einhyrningsfjalla og ekki hirt um
að fara í fötin sín í því grimmdar frosti, sem þá var.
Af Símoni er það að segja, að þegar hann var búinn
að hlaupa í sig nægan hita og láta frostnæðinginn þerra
h'kama sinn, settist hann á stein og klæddist. Síðan gekk
hann um fjöllin, rakti slóðir kinda og smalaði vel og
fann æðimargar kindur. En þeir urðu að borga, sem
kindurnar áttu, eins og þá var venja. Gekk Símon ríkt
eftir því, að fé það, sem honum bar og hann átti með
réttu, væri greitt.
En mörg fleiri dæmi eru til um hörku Símonar og
þol hans og úrræði hans í ferðalögum og stórræðum.
Fór orð af því, að honum hefði aldrei orðið ráðafátt,
er vanda bar að höndum, en sérstaklega var harðneskju
hans við brugðið. Þegar ég var barn, minnist ég þess, að
Símon heimsótti föður minn stundum. Reyndar bar það
oft við, því að þeir voru vinir. En eitt sinn, er hann
kom, voru ísar á mýrum, og Landbrotsá var öll ísi lögð.
Komin var asahláka, og rann vatn yfir ísana. Það vakti
athygli mína og undrun, að Símon kom gangandi og
berfættur yfir alla ísana, en vegalengdin mun samsvara
hálftíma hægum gangi. Ég spurði hann, hvort honum
væri ekki kalt á fótunum. Hann svaraði strax: „Nei, karl
minn! A göngunni æðir blóðið um fæturna og hitar þá.“
„Karl minn“ var máltæki Símonar.
Seinna kom Símon, sem oftar, að Þykkvabæjarklaustri.
Það var um vortíma. Hann var gangandi, eins og venju-
Iega,en eftir því var tekið, að hann gekk hægar en venju-
lega en þó óhaltur. Hann ávarpaði föður minn og kvaðst
vera kominn, eins og vant væri, til þess að biðja hann um
greiða. Að vísu mundi honum kannske þykja greiðinn
einkennilegur. Hann sagðist ætla að biðja hann að hanka
sig (þetta var Ijót hrossalækning á þeim tímum, hestar
voru hankaðir í brjóstið við meiðslum og mæði). Símon
sagðist hafa fengið einhverja bölvaða „ótukt“ í hnéð,
og sér skildist að kerlingar myndu kalla það „gigt“.
Þessi endemis slæmska væri ill, og bezt mundi að reyna
að flæma hana burtu með illu, eða með því að „hanka“
sig. Faðir minn sagði honum, að hann væri ófáanlegur
til þess að gera honum þennan greiða og varaði hann
mjög við að reyna slíkt. Bað hann Símon að hætta við
þessa vitleysu, er mundi leiða af sér illt eitt. En föður
mínum tókst ekki að hafa hann ofan af þessu eða hræða
hann með því, að þetta gæti leitt til þess, að hann missti
fótinn. Lét nú Símon kyrrt liggja um sinn. En sýnilega
var hann óánægður að verða að hætta við ákvörðun sína
og því óvanur. Fór hann nú til móður minnar og bað
hana að lána sér skónál. Ekki vissi hún, hvað Símon
ætlaði að gera við skónálina og spurði hann ekki að því,
er hún fékk honum skónálina. Síðan fór hann til föður
míns og bað hann um að lána sér naglbít. Þegar þessi
lækningatæki voru fengin, gerði hann sjálfur lækninga-
tilraunina. Hann kleip með naglbítnum skinn sitt neðan
við hnéskelina og togaði það út. Því næst stakk hann
skónálinni neðan við naglbítinn og dró hana í gegn,
ásamt léreftsræmu, sem hann notaði sem „hanka“. Að
lokinni þessari læknisaðgerð með skónálinni og nagl-
bítnum, sem hann framkvæmdi sjálfur á sjálfum sér,
hélt hann heimleiðis, eins og ekkert hefði í skorizt.
En afleiðingarnar sögðu til sín. Símon réð yfir ótrú-
legri harðneskju og þolgæði og brá ekki við sársauka,
vosbúð, kulda né raun. Hins vegar réð hann ekki yfir
afleiðingum þess að misþyrma líkama sínum eins og
áður er lýst. Af læknistilraun hans leiddi, að hnéð og
fóturinn út frá stokkbólgnaði, og síðan gróf út frá
hankanum og vall þar út mikill gröftur. Þó guggnaði
Símon ekki við þetta. Daglega fór hann á fætur og þvoði
sár sín úr köldu vatni og hafði ávallt kalt vatn við sárin
og skipti oft um. En hankann varð hann að fjarlægja.
Átti hann um skeið í þessu, en þó furðu skamman tíma.
Sárin greru miklu fljótar en við var búizt, og gigtin
hvarf einnig.
Hér hefur verið drepið á manndóm Símonar Jóns-
sonar, karlmennsku hans, kjark og hugrekki. Verður
nú einnig sagt frá þeirri hlið, er lýtur að andlegum
hæfileikum hans, og hvernig þeir birtust hjá honum.
Um leið verður að minnast þess, að hann hafði aldrei
fengið neina menntun eða tilsögn í öðru en lestri. Hann
var vel lesandi og lærði sjálfur að draga til stafs. Þetta
var öll hans menntun. Snemma bar á því, að menn sótt-
ust eftir félagsskap Símonar. Hann var hreinskilinn og
hressilegur og ávallt glaðvær. Stórorður var hann, þegar
því var að skipta, og ekki blíðmáll, en aldrei illur eða
fúll. Stórbrotin skapgerð hans, hreinskilin, glaðvær og
laus við alla flærð, laðaði menn að honum. Ef þögn varð
í samræðum, var Símon tilbúinn með skrýtlu eða ótrú-
lega smásögu, til þess að koma mönnum til að hlæja.
Hann bjó til urmul af smásögum, sem líktust mjög sög-
um þýzka skáldsins Múnchhausens, og var hann þó al-
gerlega ókunnugur skáldskap hans. Verða nú sagðar
hér örfáar af sögum hans, er lýsa að nokkru andlegum
hæfileikum hans og skapgerð.
Eitt sinn sagði hann þessa sögu:
„Ég var að koma úr göngu og kom að N-bæ. Ég var,
karl minn, eitthvað farinn að þreytast. Sá ég þar stóra
þúfu eða öllu heldur hól. Hugði ég nú gott til að hvíla
mig og settist á hólinn. En viti menn, ekki var ég lengi
búinn að sitja, þegar ég tók eftir því, að hóllinn var á
hreyfingu með mig. Þegar ég gætti betur að, sá ég, að
þarna hafði verið sópað úr rekkjuvoðunum á N-bæ um
morguninn.“
Þessi bær þótti mjög óþrifalegur.
Framhald í nœsta blaði.
LEIÐRÉTTING
við lausn á heilabrotum um kindurnar í 9. hefti „Heima
er bezt“ 1957:
Ólafur á að eiga 7 kindur en Jón 5.
12 Heima er bezt