Heima er bezt - 01.01.1958, Blaðsíða 36

væri fullkomin, þar sem Rósa prestsdóttir var ekki í
hópnum. Hún var í kvennaskóla í Reykjavík.
Svona leið veturinn. Kristján var í miklum metum
hjá unga fólkinu, einkanlega kvenfólkinu.
Um vorið kom Rósa heim af kvennaskólanum með
fallegt orgel, sem móðursystir hennar og nafna, sem
var búsett suður með sjó, hafði gefið henni. Þá var
mikið um dýrðir á Hofi. Rósa sat við hljóðfærið hálfa
og stundum heila dagana. Kristján var oft hjá henni, og
stundum lengur en hann hafði raunar tíma til, og söng
með. Húsmóðirin var of glöð yfir heimkomu dóttur
sinnar til að taka eftir því, að hún var orðin gjafvaxta
stúlka en ekki barn. Það sáu það víst allir nema hún, að
þeim Kristjáni leizt vel hvoru á annað.
En svo komu náttúrlega vor- og sumarannirnar, og
ráðsmaðurinn þurfti um annað að hugsa en að sitja inni
við söng og orgelspil.
Um haustið fór Rósa aftur í skólann.
Kristján stakk upp á því, að kennari væri tekinn á
heimilið. Það voru svo mörg börn í nágrenninu, sem
þyrftu að læra. Það fengist talsvert fyrir fæðið þeirra,
og ekki vantaði vinnukonumar til að hjálpa til við heim-
ilisstörfin, þó að heimilisfólkinu fjölgaði eitthvað.
Þetta varð ákaflega skemmtilegur vetur, því að nú
var sorgarárið liðið, og kennarinn var jafn viljugur að
dansa og Kristján ráðsmaður. Það leið varla svo nokkurt
kvöld, að ekki væri stiginn dans frammi í stofunni.
Nokkrum dögum fyrir jól kom Rósa allt í einu heim.
Hún hafði verið svo lánsöm, að skipsferð féll norður.
Ekki minnkaði gleðin og glaumurinn við það.
Á annan í jólum var messað á Hofi. Fólkið flykktist
til kirkjunnar, því það átti að stíga dans í stofunni um
kvöldið. Eldra fólkinu blöskraði þetta guðleysi. Hann
hefði ekki liðið svona lagað háttalag, hann séra Jón.
Það var eins og allir góðir siðir hefðu horfið með hon-
um, blessuðum. Nú ríkti reglulegt andvaraleysi á heim-
ilinu.
Gamla spákonan var ein af þeim, sem kirkjuna sóttu
þennan dag. Hún drakk kaffi inni í maskínuhúsi og gat
litið í bollann, sem maddaman saup úr. Hún sagði sam-
ferðafólkinu það á heimleiðinni, að sér hefði bara ekk-
ert litizt á þann bolla. Það yrði varla langt, þangað til
eitthvað kæmi fyrir hana, blessaða manneskjuna. Lakast
fannst henni, að geta ekki náð í bollann hennar Rósu,
því að það yrði eitthvað henni viðkomandi. Það væri
heldur ekkert undarlegt, þó eitthvað kæmi fyrir ekki
ósvipað og í Hruna forðum. — Þá báðu konurnar hana
að tala ekki meira. Þeim var aldeilis nóg boðið.
En heima á Hofi var þess beðið með óþreyju, að
presturinn og eldra fólkið hefði sig burtu, svo að hægt
væri að fara að skemmta sér. Spilarinn var utan úr kaup-
stað. Hann hafði falið harmoníkuna frammi í skála, því
að hann hafði hugmynd um, að söfnuðurinn myndi ekki
líta hana hýru auga. En nú var hún borin inn í stofuna,
og þar með var eins og allt færi á sprett.
Gólfið var þéttskipað ungu fólki, sem skemmti sér af
hjartans lyst og datt ekki dansinn í Hruna í hug eða
nokkur önnur hindurvitni.
Rétt þegar skemmtunin stóð sem hæst gekk maddama
Karen fram í stofuna. Hún fór reyndar aldrei lengra
en í dyrnar. Hún sá Kristján ráðsmann leiða unga stúlku
til sætis, hneigja sig svo fyrir Rósu, sem var rétt nýsezt
á bekkinn, og hana fljúga brosandi í faðm hans og hjúfra
sig sæla og glaða að brjósti hans, eins og barn að móður-
barmi.
Maddömu Karen svimaði, og hún fann til máttleysis
í hnjánum. Helzt datt henni í hug að hún myndi hníga
niður þar sem hún stóð, með hendina á hurðarhand-
fanginu, en svo hörmulega tókst þó ekki til. Hún gat
látið hurðina falla að stöfum, án þess að nokkur veitti
því eftirtekt, því allir voru að hugsa um að njóta þess-
ara dásamlegu augnablika.
(Framhald. í nœsta blaði).
Merkilegt vísindaafrek
Framhald af bls. 18. •
náttúrurannsóknir, heldur einnig mikilsvirði hagfræði-
lega, og væri full nauðsyn, að honum yrði gert kleift
að auka þar við, því að enn er margt óskoðað.
Þá eru það annálarnir. Fæstum, sem lesa þá, mun
detta í hug, hvílíkt feiknaverk það hefir verið að draga
allt slíkt efni saman. Því að höf. hefír ekki látið sér
nægja að safna því einu, er við kom náttúrufyrirbrigð-
unum og tjóni af þeim, heldur hefur hann leitað upp
nöfn manna og ættfærslur eftir kirkjubókum og hverj-
um þeim heimildum, sem hugsanlegar voru. Enda þótt
þetta sé skemmtilegt og setji oft meiri svip á frásögn-
ina, sé ég eftir orku höf. til þeirra starfa. Ættfræði og
ýmsar uppskriftir getur fjöldi manna annast, en nátt-
úrufræðileg rannsókn á þessum hlutum er á fárra færi,
og það sýnir verk Ólafs Ijósast, að hann er einn hinna
fáu útvöldu í því efni. Annars efast ég um, að annað
samtíningsverk úr annálum og sagnfræðiheimildum hafi
verið betur gert á voru landi.
Haft hefir verið eftir höfundi í blaðaviðtali, að til-
gangur hans hafi verið að semja rit, sem þjónaði í senn
hagfræði, sögu og náttúrufræði. Og þótt slíkt virðist
ekki létt, þá hefir honum tekizt það og allt vel. Og enn
má ekki gleyma því, að honum hefur tekizt að gera
allan þenna mikla fróðleik létt læsilegan og aðgengi-
legan öllum almenningi, svo vel að fátítt er um fræðirit.
Þess er að vænta, að þegar þessi ágæta greinargerð
um eðli og uppruna ofanfalla er orðin heyrin kunn,
verði fyrir alvöru hafizt handa um að verjast þeim
válegu náttúrufyrirbærum. Og mætti þessi bók valda
tímaskiptum í þeim efnum hér á landi.
Steindór Steindórsson frá Hlöðum.
34 Heima er bezt