Heima er bezt - 01.03.1973, Blaðsíða 17

hvað upphækkað þrep og áfast við það rimlaverk, sem
ég hafði ekkert athugað. Þar lágu farþegar eius og víðar
á dekkinu og breiddu yfir sig yfirhafnirnar. Þessi brúna-
þungi maður stikaði að þeim og sparkaði í fatahrúguna
með þeim munnsöfnuði, sem ég kannaðist auðvitað vel
við en með þeirri áherzlu og í þeirri tóntegund, sem ég
minntist ekki að hafa heyrt áður, enda brá mér skratta-
lega við.
„Hvem eiginlega andskotann eruð þið að hugsa
þarna. Þið eruð að drepa alla farþegana niðri í bátnum.
Þið liggið á loftrásinni og byrgið hana alveg. Burt með
ykkur — s t r a x,“ öskraði hann.
Ég varð orðlaus af undrun. Ég sá líka að Mundi bróð-
ir tók eftir þessu og gekk í átt til mannsins. Undmn
mín óx þó um allan helming þegar kápan, sem hann
sparkaði í lyftist og undan henni birtist andlitið á Hann-
esi Jónssyni skólabróður mínum frá Vatnsdal, síðar
alþingismanni. Og það varð ekki á því séð, að hann ótt-
aðist að dómsdagur væri á næstu grösum, svo fullkomin
ró hafði þar öll völd. Þó gat ég ómögulega séð betur en
sparkið hefði hlotið að koma beint í höfuðið á Hannesi,
og það gramdist mér mest. Ég botnaði því ekkert í því,
■og aldrei síðar, með hve aðdáunarverðri ró og undur-
samlegu jafnaðargeði hann tók þessari þjösnalegu
kveðju. Hann reis bara upp við olnboga, horfði upp á
risann og mælti án nokkurrar geðbreytinga en með tals-
verðum þunga:
„Við vissum þetta ekki, — m a ð u r. Við skulum
færa okkur héðan.“
Þá reis upp annar maður hinum megin við hann. Það
var nafni hans, Hannes Pálsson frá Undirfelli. Hann leit
fast á dónann svarta en ekki sagði hann orð. Á milli
þeirra rís svo upp stúlka, sem ég hafði áður veitt tals-
verða eftirtekt og sem kostaði mig síðar þó nokkur
heilabrot án þess að ég kæmist til botns.
Stúlkan var ung, ljóshærð og mjög álitleg. Og ekki sá
ég betur en Amor hefði hitt hana, — ja, — í öllu falli á
námskeiði eða að hún væri jafnvel búin að taka einhver
próf, því hún var gáskafull og brosti oft. Þarna risu þau
upp þrjú og höfðu staðaskipti. En þessi svarti hrotti
hvarf niður aftur.
Hér virtust öldurnar býsna krappar þótt þær leyndu
sér í logninu. Þó voru þær mjög misjafnar og áreiðan-
lega minnkandi. Kemur þá ekki þessi svarti þrjótur allt
í einu upp á dekkið aftur. Og nú er stórum léttara yfir
svipnum. Hann gengur að þeim næsta, sem situr þar á
bekk og segir eitthvað við hann. Ekki gat ég heyrt hvað
sá svarti sagði við þann er á bekknum sat, enda gat hann
naumast gert neina bölvun þar. En þegar ég sá, að hann
seildist í jakkavasa sinn og dregur upp peningaveskið,
skildi ég hvað til stóð. Þessi stóri var nú farinn að inn-
heimta fargjöldin. Og nú skálmaði hann á milli allra
þeirra er uppi voru, en þeim hafði nú fjölgað skyndi-
lega. Og hcitt og innilega óskaði ég þcss, að hann skylli
á hrygginn þegar Skjöldur hallaðist sem mest. En — þá
vantaði mig illa kraftinn eins og fleiri. Þessi stóri maður
var svo stöðugur á fótum að furðu gegndi. Það var engu
líkara en að þeir hefðu augu og fylgdust því vel með
hvemig dekkið hallaðist. Ég sá engan óstyrk á göngu-
lagi hans fremur en hann væri á vappi eftir venjulegum
danspalli. Þarna. Nú stefnir hann á okkur.
„Er ætlunin að fara af í Borgarnesi?“ Rödd hans er
hljómmikil og ísköld.
,Já.“
„Hérna eru farseðlarnir.“
Mundi bróðir réttir honum 50 króna seðil.
„Hafið þið ekki minna en þ e 11 a?“
„Nei.“ Ég var búinn að horfa í veskið mitt líka og
fann engan minni nema einn fimm króna og svo talsvert
af smápeningum.
„Hvað segið þið. Komið úr Reykjavík og hafið enga
skiptimynt. Það er þó helvíti hart.“ Og ég næstum dáð-
ist að áherzlunni á síðustu orðunum eða þó öllu heldur
hlj ómbrigðunum.
„Þú veizt nú sjálfur að venjulega eru smáu seðlarnir
gripnir fyrst á meðan þeir hrökkva. Eða sýnist þér þetta
máske 100 króna seðill?“ svarar Mundi bróðir og kímdi
við.
Hásetinn virðir hann fyrir sér, kæruleysislega nokkur
augnablik og segir svo:
„Ætli ég þekki þá ekki,“ þrífur seðilinn og bætir við:
„Þið hafið þá líklega nokkra krónupeninga? “
„Ja-há. Þ a ð höfum við vafalaust.“ Við grípum nið-
ur í vasana og réttum honum nokkrar krónur.
Ekki man ég hvað hann greip af þeim eða hvort hann
rétti Munda bróður einn eða tvo tíukróna seðla aftur,
en það man ég að hann var fljótur að skálma frá okkur.
Og þegar ég horfði aftan á hann, flaug um hug minn
gömul saga sem ég heyrði smáangi. Hún var um vanan
sjómann, sem var allra manna viðmótsþýðastur í landi.
En þegar hann kom á sjóinn, hafði hann allt á hornum
sér. Slíkir menn voru kallaðir sjókaldir. Þessi kraftalegi
háseti var áreiðanlega sjókaldur.--
Þegar Skjöldur nálgaðist mynni Borgarfjarðar fór
aldan ört minnkandi. Samtímis fjölgaði stórum á þilfar-
inu og frúrnar smátíndust aftur á bekkina. Sumar undr-
uðust, hvað þær gátu orðið hræðilega sjóveikar, aðrar
hvað Skjöldur gæti oltið óskaplega í ekki meiri öldum,
hvað veðrið væri þó óvenju milt, o. s. frv. Og nú fékk
ég gott tækifæri til að athuga stúlkuna, sem lá þarna á
milli þeirra Hannesanna og ég hafði aldrei séð neitt sjó-
veika. Þarna sat hún á milli þeirra svona kánkvís og
brosandi, svo mig fór að gruna, — af mínu litla hvolpa-
viti, — að þetta væri ekki einleikið. Þegar svo við bætt-
ist, — og það var andskotann engin missýning, — að
Hannes minn Pálsson hafði grunsamlega mikinn áhuga
á að tala við hana, og ég hafði aldrei séð hann eins bros-
andi og eins marga sólskinsglampa í augum hans, þar sem
mér hafði virzt hann fremur hugsandi og alvörugefinn,
þá styrkti það auðvitað grun minn, að þarna væri eitt-
hvað á seyði. Á hina hlið virtist mér Hannes Jónsson
nákvæmlega eins og hann var vanur, hægur, kíminn, oft
í þungum þönkum og yfir svip hans og allri framkomu
sú ró og það jafnvægi, sem aldrei brást, hvað sem á gekk,
Heima er bezt 89