Heima er bezt - 01.03.1973, Blaðsíða 18

jafnvel þó að þjösnamenni gæfu honum spark í hausinn,
með rennvotum rosabullum. Og af öllum samskiptum
hans við stúlkuna bjarthærðu og einnig svipmóti, sýnd-
ist mér þau vel geta verið systkini. Þessa gátu fékk ég þó
ekki ráðna fyrr en löngu síðar. Og þá varð ég hreint
hissa hvað hvolpavit mitt hafði rambað rétt, eftir þeim
augnaglömpum, er sjálfum mér og öðrum hafa þó oft
reynzt hin argvítugustu villiljós.
í Borgarnesi tvístruðust allir um leið og á land var
komið. Og þrátt fyrir skýjafarið, sem huldi alveg sólar-
sýn, sá ég að þama var mjög víðsýnt. Stórir flákar voru
alauðir og dálítið slabb á götunum, sem við gengum
eftir. En þær voru ólíkar og húsin fá, miðað við Reykja-
vík.
Mundi bróðir hafði ákveðið að halda hiklaust áfram
að Beigalda, sem er um tveggja tíma gang norðan við
Borgarnes. Þar bjó þá Þóra, dóttir Þorleifs Jónssonar,
sem lengi var prestur á Skinnastað í Öxarfirði, og konu
hans Sesselju Þórðardóttur. Á Skinnastöðum hafði
M-undi bróðir kynnzt henni, eins og foreldrum hennar
og systkinum, Svövu og Jóni. Jón flutti til Þóru systur
sinnar, eftir að faðir hans dó, árið 1911. Þarna áttu því
gamlir vinir og sveitungar Munda bróður heima, ásamt
manni Þóra, sem hét Grönfelt. Hann var danskur og
var hann kennari við Bændaskólann á Hvanneyri. Þóru
hafði ég aldrei séð, en aftur á móti þekkti ég vel Svövu
systur hennar. Hún kenndi mér stráknum vetrarpart,
ásamt fleiri bömum í Öxarfirði. Jón bróður hennar
þekkti ég einnig og var sérstaklega hlýtt til hans. Hann
var svo góður við mig smáangann, þegar hann kom í
göngur í Hafursstaðaheiði og eins á vorin með kiðlinga,
sem hann flutti á hestum og áttu að ganga yfir sumar-
mánuðina suður með Jökulsá. Ég hlakkaði því til að
hitta hann, eins og Mundi bróðir, en þeir voru miklir
vinir. Ég vissi að þau systkinin mundu spyrja eftir ýmsu
frá æskustöðvunum, og þá mundu rifjast upp löngu
liðnir atburðir, sem gáfu huganum vængi heim í Öxar-
f jörð. Og það varð mér sannarlegt tilhlökkunarefni. Ég
var farinn að herða sporið áður en ég vissi af.
Allt í einu mætum við dreng, á að gizka 11 til 12 ára
gömlum. Hann var lítið búinn, orðinn blautur í fætur
og fremur kuldalegur. Við spurðum hann eftir bæjar-
nöfnum og hve langt væri heim að Beigalda. Hann svar-
aði greinilega og benti okkur um leið á bæinn, sem við
nú sáum, enda skammt undan. Þar er líka sími, bætti
hann við.
Þegar við kvöddum drenginn tók Mundi ofurlítinn
bréfpoka úr vasa sínum með nokkrum rúsínum. Við
höfðum haft þær í nesti á leiðinni og voru þær nú langt
komnar. Mundi bróðir rétti pokann að honum og sagði
að hann mætti eiga þetta fyrir allar leiðbeiningarnar.
Hann tók þegjandi við honum, brosti og augun ljóm-
uðu. Vertu svo blessaður, sögðum við og héldum áfram.
Ég sá að hann horfði á eftir okkur og fór nærri um
hvað hann hugsaði, svo margar systur-minningar átti
ég sjálfur frá því að ég var barn.
AÍér varð tíðlitið austur yfir fjörðinn, þar sem
Bændaskólinn á Hvanneyri blasti við, og sömuleiðis til
norðausturs, eftir byggðinni, sem mér fannst breiða út
faðminn svo fagran og vinalegan.
Eftir að ég sá heim að Beigalda, flaug mér í hug smá-
saga um föður húsmóðurinnar, Þóru, séra Þórleif á
Skinnastað. Ég mundi hann svo vel, því mér þótti svo
fyrir, þegar ég frétti látið hans, að ég fór að skæla. Og
ég endurtók lengi eftirfarandi setningu: „Æ-i. Þá vill
enginn ferma mig.“ Hann hafði oft gist á heimili for-
eldra minna, þegar hann var að fara upp á Hólsfjöll til
að messa. Mynd hans var óafmáanlega skýr í huga mín-
um. Mér fannst hann fráneygari en nokkur annar mað-
ur, sem ég hafði augum litið. Og hláturinn hans var
alveg einstakur. Framhald í næsta blaði.
r r
Agúst Sveinsson, Asum
Frambald af bls. 79 ----------------------------
þegið og vel metið. En mikill tími fór eðlilega í slíkar
ferðir frá búskapnum og öðrum heimastörfum, svo að
ekki var þetta neinn búhnykkur fyrir Ásabóndann.
Þegar sauðfjársjúkdómar fóru að gera vart við sig í
ýmsum myndum (votamæði, þurramæði, garnaveiki
o.s.frv.) var hann kvaddur þar til starfa, og fór langar
ferðir úm flest héruð landsins um 20 ára skeið til að
húðprófa kindur vegna garnaveikinnar á vegum sauð-
f j árveikivarnanna.
Þá skal nefna þann þátt í lífi Ágústs í Ásum, sem
margir munu kannast við og minnast með ánægju. Það
eru ferðalög hans á hestum um óbyggðir landsins. Sum-
ar eftir sumar var hann fylgdarmaður fólks, sem varði
sumarleyfum sínum til að kynnast bláfjallageimnum
með heiðjöklahring í íslenzkri hásumardýrð. — Allir
þeir, sem kynntust Ágústi í Ásum á slíkum ferðum
munu Ijúka upp einum munni um það, að ákjósanlegri
leiðsögumann og ágætari ferðafélaga væri varla hægt að
hugsa sér. Hann lagði til trausta og góða hesta, bæði sína
eigin og annarra, hann var þaulkunnugur víðast á þeim
slóðum, sem farnar voru og hann sýndi öllum lipurð
og ljúfmennsku, sem nauðsynleg er til að sannur félags-
andi skapist í ferðamannahópnum. Þess vegna eru það
margir, sem eiga fagrar og bjartar minningar um ferðir
sínar um óbyggðir landsins með Ágústi í Ásum.
Heimili þeirra Kristínar og Ágústs var alla jafnan
mjög gestkvæmt. Þangað áttu margir erindi, því að Ásar
voru um langa tíð nokkurs konar miðstöð sveitarinnar.
Þar var stofnsettur heimavistarbarnaskóli 1923, þar var
sett símstöð 1929 og margs konar fyrirgreiðsla var þar
vcitt af fúsum vilja og góðum hug. En hinir munu þó
hafa verið enn fleiri, sem sóttu þau heim Ásahjónin til
að blanda við þau geði og eiga þar glaða stund á góðra
vina fundi.
Þannig minnast Gnúpverjar þessa mikla myndarheim-
ilis, sem með prúðri fyrirmennsku húsráðenda setti svo
sterkan svip á sveitina fögru og frjósömu alla þeirra
löngu búskapartíð.
90 Hehna er bezt