Heima er bezt - 01.09.1996, Blaðsíða 19

aði lundirnar alveg. Utan um vafn-
inginn var langoftast saumuð þind,
en það gat líka verið magáll eða
vömb. Hann var soðinn og fergður
meðan hann var að kólna. Lunda-
baggi var stundum borðaður nýr en
oftast súr. Þó var til að salta hann og
reykja.
Orðið döndull um mat svipaðan
lundabagga þekktist á Norðurlandi,
helst í Eyjafirði. Helsti munur sem
nefndur var á döndli og lundabagga
var sá að döndull hefði verið reyktur
en lundabaggi súrsaður.
Orðið hjartabaggi var sums staðar
fyrir norðan og vestan notað um
svipaðan mat og hér að ofan er lýst.
í honum voru eingöngu hjarta og
ristlar. Eftir að hætt var að hafa lund-
ir í lundabagga breyttist nafnið sums
staðar. En hjartabaggi merkti ekki
alls staðar það sama ffekar en mörg
önnur nöfn af þessu tagi. Hjarta-
baggar hétu sums staðar langar,
troðnir út með söxuðum hjörtum,
reyktir eða etnir nýir. Dæmi úr Suð-
ur-Þingeyjarsýslu hef ég rekist á þar
Trébrúðan Fríða, sem var lifrar-
hnallur á haustin.
sem reyktur gollur var kallaður
hjartabaggi. Heitið hjartabaggi virð-
ist hins vegar varla hafa þekkst fýrir
sunnan og austan í byrjun 20. aldar.
Matarréttanöfnin döndull, hjarta-
baggi og gollur heyrast óvíða í seinni
tíð. Þó hef ég heyrt um einstaka
myndarheimili þar sem gollur hefur
verið gerður á síðustu árum. Svo-
kallaðir lundabaggar eru hins vegar
víða til sölu í búðum, en alls ólíkir
sínu upprunalega sköpulagi, það eru
nefnilega súrir slagavafningar sem
nú heita því nafni í búðum. Lunda-
baggar að gömlum hætti eru þó enn
gerðir á stöku stað í sláturtíð, meira
segja kom ég á heimili á dögunum
þar sem ennþá er búinn til lunda-
baggi í sínu upprunalegasta formi,
þ.e. með lundum.
í næsta pistli verðu haldið áfram
með sláturmatinn og mör, svið,
hrútspungar, bjúgu, magálar, grjúp-
án, sperðlar, íspenjur og endikólfar á
dagskrá meðal annars.
MYNDBROT
Átt þú í fórum þínuni skemmtilega mynd, t.d. af atburði, stað,
húsum, dýrurn eða fólki, sem gaman væri að birta í Myndbroti? Ef
svo er því ekki að senda okkur hana til birtingar og leyfa lesendum
HEB að njóta hennar líka?
Flogið y£ir
Earþega
á Reykjavíkurflugvelli
Ljósm: GB
Heima er bezt 331