Heima er bezt - 01.09.1996, Blaðsíða 26

heyrt að mörgum hafi þótt það skrýt-
ið og hálf skrælingjalegt og því verð-
ur ekki neitað að svo er. Sú sjón er
víst sjaldséð í borgum annarsstaðar í
veröldinni.
Ég hef orðið svona langorður um
óþrifnaðinn og ódauninn í bænum af
því að mér finnst að í því efni sé höf-
uðstaðurinn einna lengst á eptir kröf-
um tímans, þar er honum einna mest
ábótavant og ég sé ekki betur en að
honum geti verið bráð hætta búin ef
ekki eru gerðar alvarlegar ráðstafanir
til að kippa þessu í betra lag.
Þá er svo að þar við bætist að
neysluvatn er víðast illt í bænum, þá
gegnir það mikilli furðu hvað það
hefur slampast lengi af að banvænar
farsóttir, t.d. taugaveiki, hafi heim-
sótt hann í stórum stíl. Ég er viss um
að læknarnir hljóta að vera mér sam-
dóma í þessu. Það er bráðnauðsyn-
legt fyrir bæinn að koma sér upp
vatnsleiðslu sem allra fyrst, enda hef
ég heyrt að einhver hreyfing væri
byrjuð í þá átt. Hún kostar auðvitað
mikið fé en í það má ekki horfa.
Reykjavík getur ekki í sannleika
kallast höfuðstaður landsins ef hún
lætur smákauptún hingað og þangað
út um landið, fara fram úr sér í flestu
eða öllu. Ekki var Isafjarðarkaup-
staður lengi að hugsa sig um að
koma vatnsleiðslu á hjá sér, þá er
reyndin var orðin sú að bærinn var
besti taugaveikisakur vegna óhæfi-
legs neysluvatns. En auðvitað var
þetta verk kostnaðarminna þar en
það mundi verða í Reykjavík.
Þá ætti ekki heldur að vera nein
frágangssök að lýsa Reykjavík með
rafmagni, en líklega á það samt enn
nokkuð langt í land. Vatnsleiðsla og
þrifnaðarframkvæmdir verða að
ganga á undan því.
* * *
Það er margt fleira, sem mér virð-
ist Reykjavík vanta til þess að hún
geti sómt sér nokkurn veginn sem
höfuðstaður, göturnar illa hirtar, full-
ar af aur og leðju, þegar skúr kemur
úr lopti, gangstéttir fáar og þær, sem
til eru, allt of mjóar, bryggjurnar
ómynd, ekki síst bæjarbryggjan, eng-
in sporbraut fyrir flutningsvagna,
eins og menn sjá þó víða annarsstað-
ar á landinu, o.m.fl. Það hneykslaði
mig t.d. mjög að sjá karlmenn og
kvenfólk vera að rogast með fulla
kolapoka á bakinu langar leiðir upp
frá bryggjunum. Sú uppskipun, t.d. í
illviðri, enda hvort sem er, er svo
frámunalega skrælingjaleg að mér
fannst eins og ég væri kominn meðal
Eskimóa eða einhvers ánauðugs
skríls fyrir norðan og neðan alla
menningu, en ekki meðal landa
minna í höfuðstað Islands. En þessi
forsmán er auðvitað vinnuveitendum
en ekki vinnuþiggjendum að kenna.
Og ekki get ég skilið í því hvernig
bændur og góðir verkmenn, aldir upp
í sveit, karlar og konur, geta sætt sig
við að gerast svona löguð áburðardýr
suður í Reykjavík. Ég, fýrir mitt
leyti, vildi heldur slá og raka eða
hirða skepnur í sveitinni. En aum-
ingja mennirnir verða að taka þessa
vinnu, er hún fæst. Þá er ekki í annað
hús að venda, svo að þeim er vor-
kunn. En heyrt hef ég að kaupið sé
samt ekki ýkja hátt við þessa kola-
burðarvinnu. Þar eru víst optast nóg-
ir verkamenn um boðið.
Ég hef hér aðeins minnst á fátt eitt,
sem mér hefur þótt miður fara hjá
ykkur í höfuðstaðnum. En það væri
ástæða til að minnast á margt fleira,
ef ég væri nógu kunnugur. En ykkur
mun þykja nóg komið af svo góðu og
vinist víst eptir að ég hafi séð eitt-
hvað hjá ykkur, sem ég geti lokið
lofsorði á. Já, satt er það en færra var
það en hitt. Ég hef áður minnst dálít-
ið á byggingarnar, er sumar hverjar
eru mjög laglegar. Það væri líka und-
arlegt ef ekki væru mörg snotur hús í
öllum þeim aragrúa. Á opinberu
byggingunum þykir mér bankahúsið
tilkomumest og smekklegast. Það er
ávallt eitthvað verklegt við það sem
bankastjóri Tryggvi Gunnarsson fæst
við. Og þótt hann byggði ekki bank-
ann fyrir sitt eigið fé og þyrfti ekki
til hans að spara, þá er það jafn virð-
ingarvert samt, að húsið er svo veg-
legt sem það er. Og hálfleitt afspurn-
ar og lubbalegt hefði mér þótt, ef
þessum Störnbanka-Warburg hefði
verið afhent það til allra umráða. Og
því fór nú betur að svo varð ekki. Og
þótt oss sveitamönnum hafi stundum
þótt erfið viðskiptin í Landsbankan-
um, þá hefur hann samt mörgum
hjálpað. En fé hans hefur mest lent í
Reykjavík, einkum til húsalána þar.
Mér dylst ekki að vöxtur Reykjavík-
ur á síðari árum, er ekki síst bankan-
um að þakka samhliða aukning sjáv-
arútvegsins. En ég þykist einnig sjá
það að kæmi skyndilegt verðfall á
hús í Reykjavík, sem vel getur komið
fyrir, þá má bankinn vara sig á að
hann súpi ekki seyðið af því líka og
verði í vandræðum með marga þá
hússkrokka, sem hann hefur nú að
veði. En það færi betur að slíkur
hnykkur kæmi ekki fyrir, því af því
leiddi fjárþrot og örbirgð margra
manna, samfara stórhnekki fyrir
bankann.
Einna gleðilegasti vottur um fram-
takssemi og framfaraanda bæjarbúa,
virðist mér vera túnræktin umhverfis
bæinn, jafn örðugt og kostnaðarsamt
sem það hlýtur að vera að rækta þá
jörð. En auðvitað getur ræktun þessi
aldrei orðið í stórum stíl. Til þess er
landrými of lítið og landið ófijótt og
illa til ræktunar fallið. Túnrækt
Reykjavíkur er því meiri sönnun þess
hvernig landið geti breyst, ef fé væri
fyrir hendi til að rækta það heldur en
að hún, út af fyrir sig, geti orðið
nokkur undirstaða undir þróun og
framför Reykjavíkur. Til þess vantar
öll skilyrði.
Ég hef heyrt marga bændur, sem
flutt hafa úr sveit til Reykjavíkur,
segja að þeir yrðu að flýja álögurnar
í sveitinni, sem væru orðnar óbæri-
legar. Útgjöldin í Reykjavík til al-
mennra þarfa, væru svo miklu minni.
Skyldi þetta vera rétt athugað? Það
getur vel verið að bændur, sem ný-
fluttir eru til bæjarins, borgi minna
útsvar en þeir gerðu í sveitinni, en
það er eðlileg afleiðing af því að þeir
hafa flestir miklu minna gjaldþol er
þeir eru þangað komnir, svo að við
338 Heimaerbezt