Heimilisblaðið - 01.07.1958, Blaðsíða 7

S£'fa fátækum tíundu hlutann af brauð-
skarnmti sínum á degi hverjum, voru orðnir
Syo alræmdir fyrir illt framferði, þegar kom
fram á 13. öld, að almenningur sakaði þá um
að þeir væru samningsbundnir til þjónustu
jj1® djöfulinn, hefðu svikið landið helga í
aendur Múhameðstrúarmönnum, smánað
krossmarkið og dýrkað Múhameð.
Endalok musterisriddaranna urðu líka
T^sta hryggileg. Miðstöð reglunnar fluttist
ra Kýpur til Frakklands, en þegar þangað
^°m, fékk franski konungurinn, Filippus
_£ri, • ágirnd á auðæfum hennar, notfærði
hið illa orð, sem af meðlimum hennar
fór,
og lét ákæra þá bæði fyrir dómstólum
rikisins og páfanum. Og Klemens páfi fimmti
út þá yfirlýsingu, að ,,— — þar sem
*"ao væri almenningi fyrir beztu, væri regla
®6ssi hér með leyst upp að fullu og öllu“
^sínb. páfabréf, 22. marz 1312). Filippus
. °nungur dró þá til sín allar eignir hennar
1 krakklandi og lét brenna í París síðasta
^órmeistara hennar, Jaques de Molay,
asamt mörgum fleiri forvígismönnum henn-
jj1/ Áður en Molay dó, stefndi hann bæði
pnginum og páfanum fyrir guðsdóm innan
61118 árs, og báðir dóu, áður en árið var úti.
''ófirráðum Lusignans-ættarinnar á Kýp-
Ur Wk þannig, að ekkja Jakobs konungs
anaars, Katrín Cornaró, seldi eyjuna í hend-
r löndum sínum, Feneyjarbúum, árið 1489,
6p beir héldu yfirráðum hennar aðeins til
að Tyrkir lögðu hana undir sig.
Berlínarfundinum 1878, sem haldinn
jjar eftir stríðið milli Rússa og Tyrkja 1877
rp1 ^878, skarst England í leikinn til styrktar
a^rkjum með atbeina Beaconsfields lávarð-
' En auðsjáanlega hefur hann samt ekki
göngu borið hag Tyrkja fyrir brjósti, sem
tiarka má á því, að hann notaði tækifærið
jj.. gera við þá ofurlítinn sérsamning fyrir
Bretaveldis, sem heimilaði Englending-
£ að hafa umsjón með eyjunni Kýpur
aðai*vegis fyrir þeirra hönd. Og það er svo
a^ sJa, sem lávarðurinn hafi ekki talið þess-
aðgerðjr alveg ýt í bláinn, því að hann
j , , hafa látið svo ummælt, að Kýpur væri
jhnn að hinum „nálægari Austurlönd-
. ’ fc- e. a. s. löndunum í Suðvestur-Asíu.
. leðan Tyrkir réðu lögum og lofum á
^PUrey, var þar allt í afturför, en með
S eudingum komu þar nýir og betri tímar
Núverandi landstjóri Breta á Kýpur, Sir Hugh Foot,
ásamt konu sinni og syni. Hann tók við starfinu
í desember s.l. — var áður sendiherra á Jamaica.
ásamt nýjum herrum og urðu þar fljótlega
allmiklar framfarir á ýmsum sviðum. Svo
kom fyrri heimsstyrjöldin (1914). Tyrkir
drógust inn í hana með Þjóðverjum, og tóku
þá Englendingar stjórnartaumana á Kýpur
að öllu leyti í sínar hendur.
Arið 1939, áður en seinni heimsstyrjöldin
brauzt út, taldi setulið Englendinga á Kýpur
aðeins fáein hundruð manns, og sömuleiðis
aðeins fáein herskip lágu við festar í Fama-
gustahöfn. En þá var tekið til óspilltra mál-
anna og unnið þar svo við hafnargerðir fyrir
herskip, flugvelli, neðanjarðar geymslur fyr-
ir skotfæri og hergögn og alls konar her-
væðingu, að eftir 3—4 ár var eynni líkt við
hamravígin á suðurodda Spánar og kölluð
Gibraltar Austur-Miðjarðarhafs.
Og þegar hernaðarátökin í síðasta stríði
tóku að færast lengra og lengra austur á
bóginn, kom ennþá betur í ljós en nokkru
sinni fyrr, að Kýpur þótti mjög svo mikil-
vægur staður í hernaðinum. Má einkum
marka það af tvennu: I fyrsta lagi á því, að
Ameríkumenn fluttu þangað öflugan her-
styrk, þjálfaðan til dvalar í hitabeltisveðr-
áttu, sem kom sér þar fyrir. I öðru lagi, að
Churchill gerði sér ferð þangað um það leyti
sem átökin stóðu sem hæst á næstu grösum,
til að líta eftir vígbúnaði eyjarinnar.
(Að mestu farið eftir Cypernas bevægede historie
eftir F. L. Östrup).
Sigurður Helgason þýddi lauslega.
HEIMILISBLAÐIÐ — 139