Heimir - 01.05.1905, Blaðsíða 2

98
H E I M I R
UM
HJÁTRÚ OG FJÖLKYNGI
UPPRUNA ÞESS OG ÚTBREIÐSLU
eftir
Stefán Sigfússon.
GALDRAMÁLA TÍMABILIÐ
Þetta tímabil er eitt með því svartasta í sögu Norðurálfunn-
ar, og aldrei hefir maðurinn fyr né síðar verið jafn örsneiddur
vitsmunalegri heilbrigði né ofurseldur hjátrú og hleypidómum
sem þá. Djöflar og illvætti gengu Ijósum Jogum. Frá ölluin
prédikunarstólum kyrkjunnar svo öldum skiftir verður aðalkenn-
ingin þessi. Uggur og ótti fyrir galdranornnm og fordæðum er
almennur. Klaganir ganga á víxl, svo að þegar einn var sekt-
aður um galdur, kærði hann þann, sem ákærði hann, og drógust
þannig oft fjölmargir inn í málin, er oftast lyktuðu með brenn-
um eða hengingum.
Hið fyrsta galdramál kemui upp árið 1264 á Suður Frakk-
landi. Um það skeið og all-lengi síðar var lítið um brennur.
En svo fóru menn að sækja sig, eftir því sem lengur leiö á og
byrjunin var hafin.
Ofsóknirnar byrja bæði gegn sértrúarflokkum, er allir voru
nefndir einu nafni villutrúarmenn, og svo gegn hinum ímynduðu
galdramönnum,er fóru nú að finnast svo að segja á hverju strái.
Fargan þetta var ekki að eins meðal alþýðu manna heldur einn-
ig í hinum æðri stéttum og það allt fram á hinn síðasta tug 17.
aldar. Allur sá gauragangur kostaði Norðurálfuna meira blóð, og
það saklaust blóð, en öll samtímis stríð og styrjaldir.
Menn trúðu því almennt, að það væri Kölski sjálfur, sern
upptökin hefði að öllu fráfalli manna— að þeir gjörðust galdra-
menn og nornir. Því var almennt trúað, að allir þessir mynd-
uðu skipulegt samfélag, og að hver, sem vildi, gæti í félag þetta
gengið, með þvíað hafna með eiði öllu samfélagi við guð þrfein-
an og alla góða anda, sverja sig frá trú og skírn, og í einu að-
hyllast allt það, sem illt var og öfugt. Þó var þetta ekki ein-