Heimir - 01.05.1905, Síða 8

104
HEIM I R
En skjótt, þegar spektir komust á eftir trúarskiftin, brutust
galdramálin fram á ný, og breiddust þá ört út. En raddir fóru
aö heyrast úr ýmsum stööum, er mótmæltu. A 16. öldinni voru
nokkrir rithöfundar, er reyndu aö rýra rök þau, er galdratrúin
byggðist á. En þó þeim væri svarað og mótmælt, því enn voru
margir, er með lærdómi miklum vöröu hina gömlu galdratrú, og
jafnvel þó galdramálin héldi enn áfram fullum fetum, þá var nú
mesta ólgan um garð gengin, og sú alda risin, er reiö að lokum
öllum ofsa og æöisgangi að fullu.
A 17. öldinni fjölgar þeim, sem á móti mæla, og allt til ald-
arloka er baráttan háð um einstök atriði, því við sjálfum grund-
vellinum, áratrúnni, höfðu fáir þorað að hreyfa. Hollendingur-
inn Balthasar Bekker var sá, er fyrstur réðist á allan lærdóminn
og það svo röggsamlega, að galdratrúin beið þess aldrei bætur.
Rétt undir lok 17. aldarinnar kom út hið mikla verk hans, „Inn
töfraði heimur", og ræðst hann þar á djöflatrúna sjálfa með öll-
um vopnum guðfræðinnar og skynseminnar. Við þessa bók var
sem augu manna opnuðust um alla Norðurálfuna og menn vökn-
uðu upp frá illum draumi, menn fóru að endurvitkast og sjá sig
um hönd. Smásainan tóku nú galdramál að leggjast niður og
hætta í hinum ýmsu löndum. I Danmörku 1700, í Þýzkalandi
um 1710, í Austurríki 1740, en á þeim svæðum álfunnar, þar
sem upplýsing var minnst,- vöruðu þau þó við iram undir 1800.
Með galdramálunum dó út trúin á galdur og fjölkyngi með-
al hinna menntaðri manna, og því meir sem náttúruvísindaleg
þekking óx. A 19. öldinni hafa og mörg önnur hindurvitni horf-
ið úr hugum manna, er áður meir lágu sem mara yfir þjóðum
og löndum. Að geta þeirra hefði tekið of langt mál, því ef ná-
kvæmlega hefði átt að fara út í hjátrúarsögu Norðurálfunnar,
hefði það orðið nóg bókar efni.
Þess eina ber að vonast, að eins og 2 næstliðnar aldir hafa
hreinsað og hafið hugsunarháttinn og aukið sanna siðmenningu
og þekkingu, þannig muni og hinar komandi aldir rýma því á
brott, er enn þá kann að felast í trú og kenningum manna af
hleypidómum og hjátrú.