Kirkjuritið - 01.06.1936, Page 25

Kirkjuritið.
Guðshugmynd nútímans.
239
fyrst og fremst mögulegt að þekkja sjálfan sig. Þess
vegna byrja trúarbrögðin skýringuna á beiminum og lif-
inu á manninum, hugsunum hans, tilfinnigum og verð-
mætum. Þau halda þvi einnig fram, að í engu lifandi liafi
hinn skapandi máttur opinberað fullkomlegar sitt insta
eðli. Tilueruna beri því áreiðanlega að skýra frá hinni
fullkomnari hlið. Insta eðli hennar sé lífið og vitsmun-
irnir en ekki vitsmunalaust efnið.
VI.
Hvorugt þetta sjónarmið er vitanlega liægt að sanna
i venjulegum skilningi þessa orðs, fremur en hægt er að
sanna svo sem nokkurn lilut, er máli skiftir og sjálfu
lifinu viðkemur. Vér verðum að trúa öðru livoru og
trúa því, sem oss skynsamlegra þykir. Hinzta ályktun
guðleysingj ans er þvi ekkert meiri visindi, en hinzta
ályktun guðstrúarmannsins. Hér er aðeins um að ræða
val á milli skoðana, sem ákvarðast ekki að litlu leyti af
skynsemi mannsins og lundareinkennum. Guðstrúar-
maðurinn aðhyllist sitt sjónarmið, af þvi að það full-
nægir betur skynsemi hans, hamingjuhvötum, liugsjón-
um og þrám. Hann sér enga ástæðu til að tortryggja þetta.
Það er alt hluti af veru hans og liann ályktar á þá leið,
að hamingjuþrár hans og draumar styðjist eins og livað
annað við fullgild rök i sjálfum veruleiknum. Mun ekki
sérhver þrá mannsins einmitt vera framkomin af því, að
fullnægja hennar er til, eða hver þekkir takmörk fyrir
möguleikum tilverunnar? Slíkum spurningum megna
engin vísindi að svara. En hitt ætti öllum að vera skilj-
anlegt, að maðurinn með vitsmunum sínum og tilfinn-
ingum er áreiðanlega liluti af álheiminum og verður ekki
frá honum skilinn. Hann er hold af hans holdi og hlóð
af hans blóði. Fyrirbrigðið skynsemi og meðvitund gelur
því ekki verið einangraðra fj'rirbrigði í sköpunarverk-
inu, en hold hans og blóð. Það er einnig skapað út úr
allslierjarsál heimsins. Af því leiðir, að skynsamlegt er