Kirkjuritið - 01.01.1954, Page 43

HANDRIT VOR HEIM
41
Með því að koma handritunum til varðveizlu í háskóla-
bókasafnið í Kaupmannahöfn hefir það tvennt einkum
vakað fyrir Árna, að forða þeim frá glötun og jafnframt
að safna þeim saman á þann stað, þar sem líklegt var að
sem flestir menntaðir íslendingar hefðu þeirra einhver not
eða gætu gert eitthvað fyrir þau. Sú hefir og orðið raun-
in á, að það eru íslendingar, sem að langmestu leyti hafa
unnið vísindaleg störf að útgáfum þessara rita, og nú
síðustu áratugina nær eingöngu. Þetta er að sjálfsögðu
mjög eðlilegt, þar sem þessar bókmenntir eru hluti af ís-
lenzkri þjóðarsál og engin þjóð hefir því möguleika til að
skilja þær né getur haft áhuga fyrir þeim í sama mæli
°g Islendingar.
Kaupmannahöfn var höfuðborg hins danska ríkis, sem
Island var þá talið óaðskiljanlegur hluti af og háskólinn
1 Kaupmannahöfn var því æðsti skóli Islendinga. Hvergi
var þess vegna eðlilegra að geyma handritin, enda helzt
v°n, að þeim yrði einhver sómi sýndur þar, og um þau
birt af menntamönnum. Engan dreymdi þá um, að slík
uienntastofnun risi nokkru sinni upp á íslandi. Ráðstöfun
bessi var því eðlileg af hendi Árna Magnússonar, eins og
Þá var háttað kjörum íslenzkrar þjóðar og málum hennar.
Hitt hefir Árni skilið og vitað, að meðan nokkrir Islend-
Wgar drógu andann, tilheyrðu þessi handrit þeim fyrst
°g fremst, af því að þau voru andi af þeirra anda, ávöxtur
aI þjóðarsál þeirra.
Ekkert var því sjálfsagðara en að Danir skiluðu Islend-
lr>gum þessum handritum, eftir að fullur skilnaður var
gerður milli þjóðanna, alveg eins og sómi þeirra hafði
boðið þeim að skila Islendingum jarðagóssi og öðru því,
sem óeytt var af fjármunum þeirra, þegar fjárhagsskiln-
aður var gerður milli rikjanna.--------Mönnunum, sem
þúsundum saman höfðu fallið úr hungri, meðan Danir
g^ajddu stórfé á einokunarverzlun sinni hér, varð ekki skil-
að aftur. Aldirnar, sem liðu í volæði og ólýsanlegri eymd,
Urðu ekki bættar. Glataðir eru að mestu dýrgripir þeir