Kirkjuritið - 01.02.1954, Blaðsíða 31

ÞRÓUN ÍSL. KIRKJUTÓNLISTAR
77
ljós, að bæði brotin tilheyra þriðja tímabilinu frá um 1550 til
1589 eða 1594. A er athyglisvert brot úr grallara siðbótarmanna,
helgisiðimir á íslenzku á boðunardag Maríu. Því miður er það
stórskemmt, svo mikið af lesmáli og nótum er gersamlega máð
í burtu. Rithandarlagið tilheyrir með vissu síðari hluta 16. ald-
ar, og samsvarar það að öllu leyti textanum. Séra Bjarni ár-
setur brotið til ca. 1500 og fer þar eftir George Stephens og
Gödel. Þessi ársetning nær engri átt. Brot þetta er sérstætt
cinsdæmi, því að það er ekki ritað eftir neinum prentuðum
grallara. Hér í Reykjavík eru fleiri brot af gröllurum rituðum
í lok 16. aldar og upphafi þeirrar 17. Þau fylgja öll hinum
Prentaða grallara frá árinu 1594. Stokkhólmsbrotið er frá þriðja
tímabili tónlistarsögunnar og sennilega úr Skálholtsstifti, þar
sem Árni Magnússon nefnir í athugagrein grallara eftir Mar-
tein biskup Einarsson, en grallara þessa er víst hvergi getið
annars staðar. Auk þess er það vitað, að nokkur var munur á
hirkjusöngnum norðan lands og sunnan.
Brotið b er ekki miður athyglisvert, þar sem það er brot úr
sálmabók, sem hefir að geyma 3., 5.—9. og 11.—12. sálm í
sálmabókinni frá árinu 1589. 4. og 10. sálminn vantar í. Afbrigði
texta eru óveruleg og engin í nótnasetningu. Ef til vill er hér
hrot af afriti sálmabókarinnar frá árinu 1562, þótt efi mikill
eæti leikið á því.
Séra Bjami Þorsteinsson vitnar einnig til hins svonefnda
Antiphonarium Holense, sem varðveitt er í Þjóðskjalasafni.
hetta er pappírshandrit, sem með fullkominni vissu tilheyrir
Þriðja tímabilinu. Rithöndin sýnir það; val introíta sýnir það
einnig.
Antiphonaríum þetta er náskylt pappírshandritinu Ny kgl.
srr>l. 138, 4to. Það er einkennilegt, að 138 hefir aldrei verið not-
af sagnfræðingum, þótt handritaskrá Kaalunds undirstriki
Þýðingu þess.
Nú skal innihaldi þess lýst í stuttu máli. Á lausum miða frá
aldamótunum 1700 stendur ritað, að þetta sé afrit af hinni
stóru skinnbók í dómkirkjunni á Hólum. Sjálft handritið mun
ritað um 1600, en eigi er auðvelt að ákveða, hvoru megin við
aldamótin. Ef til vill væri leyfilegt að halda, að það hefði ver-
lð gert á síðari hluta 16. aldar, því að vart munu menn hafa
*agt eins mikla alúð við slíkt verk að afrita úrelta bók, eftir