Kirkjuritið - 01.05.1956, Blaðsíða 17

VARNIR GEGN GLÆPARITUM
207
glæparitunum. Þessi hugmynd er vafalaust góð, og að þessu ætti
að stefna í framtíðinni. En hér á landi mundi þetta vart koma
til framkvæmdar á næstu árum.
Enn má nefna þá tillögu, sem einnig hefir komið fram, að
dreifingu glæparita yrði gert erfiðara um vik með því að leggja
á þau sérstakan toll. Helzt gæti þetta komið til greina um inn-
flutt rit og bækur, en vafasamt má telja, að unnt yrði í fram-
kvæmdinni að aðgreina rit með þessum hætti í sérstaka tollflokka.
Eftir er þá að nefna þá leið, sem róttækust er, en það er að
banna að viðlagðri refsingu útgáfu, innflutning og dreifingu
rita af því tægi, sem hér er til umræðu. Vitanlega væri æskilegast,
að unnt væri að finna aðrar virkar aðferðir, sem gerðu slíka lög-
gjöf óþarfa. Eins og getið hefir verið, hafa nokkrar þjóðir þegar
lagt inn á þessar brautir, en öll sú löggjöf er enn svo ung, að
ekki verður dæmt um hana af reynslunni.
Sú spurning hefir vaknað, hvort ákvæði stjórnarskráa um rit-
frelsi mundi standa slíkri bannlöggjöf í vegi. Ég geri ráð fyrir,
að þeirri spurningu verði almennt svarað neitandi. Almenni lög-
gjafinn hefir jafnan verið talinn liafa heimild til að ákveða, að
vísu innan þröngra marka, að refsiverð skuli vera dreifing á rit-
um, sem að efni til eru sérstaklega skaðleg eða lastverð. Þannig
er t. d. um guðlast, klámrit og rit, sem hvetja menn til lögbrota.
Aftur á móti mundi fyrirfram gerð opinber ritskoðun, líkt og á
sér stað um kvikmyndir, ekki koma til greina.
En þó að löggjöf, sem legði bann við útgáfu og dreifingu
slíkra rita, sem hér eru til umræðu, yrði ekki talin brjóta í bága
við stjórnarskrárákvæði, þá mundi samt sem áður verða mikið
alitamál, hvort unnt yrði að gera hana þannig úr garði, að hún
næði tilgangi sínum.
Ég þarf vart að taka það fram, að glæparit þau og glæpa-
'nyndahefti, sem ég hefi áður lýst, eru mjög fjarri því að hafa
nokkurt gildi, hvorki frá bókmenntalegu né listrænu sjónarmiði.
En í sambandi við lagasetningu um þetta efni mundi það þó
verða aðal vandamálið að lýsa ritum þeim, sem lögin ættu að
taka til, með svo glöggu og afmörkuðu orðalagi og skilgreiningu,
að ekki væri sérstök hætta á því, að síðar yrðu dregin undir