Kirkjuritið - 01.04.1959, Blaðsíða 33

KIRKJURITIÐ 175
um Krists, er hann mælti við bersyndugu konuna: „Far þú og
syndga ekki framar.“
Nú hefir það jafnan verið kenning kirkjunnar, að lögmálið
væri ekki að fullu úr lögum numið með komu Krists í heiminn,
heldur aðeins að því leyti, sem það í framkvæmdinni færi í
bága við grundvallaratriði fagnaðarerindisins. Eitthvað svipað
virtist mér verða ofan á hjá þeim, sem til máls tóku á þinginu
í Stokkhólmi. Gildi hins ríkjandi skipulags kemur fram í ýms-
um tilfellum, svo að ógerningur mun að afnema það með öllu.
Það er staðreynd, að til eru menn í hverju þjóðfélagi, sem óhjá-
kvæmilegt er að hafa í haldi í skemmri eða lengri tíma, og
óttinn við hegningu hefir alveg áreiðanlega bjargað ýmsum frá
því að taka sér eitt og annað fyrir hendur, sem þeir annars
höfðu tilhneigingu til að framkvæma. Hitt er annað mál, að
hér má ekki ríkja sú hugmynd, að þjóðfélagið sé að hefna sín
á afbrotamanninum, enda mun hvergi vera gert ráð fyrir slíku
í réttarfari neins menningarríkis.
Þrátt fyrir það, þótt ríkjandi skipulagi sé haldið, verður hitt
að vera meginatriðið, að meðferð sú, er afbrotamaðurinn hlýt-
ur, sé miðuð við þarfir hans sjálfs, og séu byggðar á sem ná-
kvæmustum skilningi á ástandi hans og þroska. Og þá kemur
aftur til athugunar vandamálið, sem um var getið, aldursskeið
mannsins. Virtist mér sú skoðun vera mjög áberandi, að í raun-
inni bæri ekki fyrst og fremst að miða við aldursskeiðið, held-
ur þroskaskeiðið. Nú er það hiris vegar svo, að aldur og þroski
fara saman í stórum dráttum. Spurningin verður þess vegna
sú, hvaða aldursskeið í lífi einstaklingsins hafi mesta þýðingu
í þessu sambandi, og hvenær krókurinn beygist helzt að því,
er verða vill.
Það hefir með réttu verið gagnrýnt, að sú aðferð að miða
ábyrgð og sakhæfi við vissan aldur eigi sér ekki nægilega stoð
í veruleikanum. 15 eða 16 ára unglingur getur verið jafnóhæfur
og 12 ára barn til að bera fulla ábyrgð á gerðum sínum, svo
að dæmi sé tekið. Og sú skoðun stenzt heldur ekki próf reynsl-
unnar, að hver og einn geti umsvifalaust ákveðið að drýgja
ekki glæp framar, þótt hann hafi t. d. setið um tíma í fangelsi
og tekið út hegningu. í hverri mannssál búa duldar hvatir og
ástríður, sem ekki verða yfirunnar með skynsamlegri yfir-
vegun einni saman. Ef svo væri ekki, kæmi fæstum til hugar