Syrpa - 01.01.1920, Blaðsíða 32

26
S YRP A
landi, Bandarikjunum og Canada við Bolsíhevilka, og kom þaS lliS
þangaS sjóveg í kringum norSurodda Noregs.).
1 sambandi viS nefnda riitgerS birtum vér hér mynd af Vil-
hjálmi Steffánssyni og tveimur öSrum frægum norSurförum,
nefnilega aSmíral Peary (sem er hinn eini maSur, er hefir komist
alla leiS til norSurheimskautsins) og general Greely. Myndin
var tekin af þessum þramur merkismönnum til samans í Washing-
ton, stj órnarsetri Bandarfkjanna, s'kömmu eftir aS V. Stefifánsson
kom úr síSustu norSurlför sinni.
RiitgerSin eftir John G. Holme hlijóSar sem fylgir:
Skandínavía, einkum Noregur( hefir ætíS veriS heimkynni
landa- og hafa-könnunarmanna. Hinir löngu firSir teygSu nor-
rænu víkingana til sjóferSa, um leiS og hiS hrjóstruga heimaland
hafSi lítil iaun aS bjóSa framgirni þeirra.
MeSal víkínganna voru siglingar göfugt starf, enda varS sjó-
menska þjóSar-atvinna afkomenda þeirra. Er nokíkur sú höfn til
á hnetti þessum, aS ekki halfi spón af hinuim naifntoigaSa norska
■■fljótandi skógi” rékiS inn á hana? ÞaS er ekki nema eSIilegt,
aS slík þjóS gefi af sér menn, sem voga sér til hinna fjarlægustu
og torsóttustu afkyma jarSarinnar, eins og t. d. Nansen og Amund"
sen. Af sama 'bergi brotinn er Vilhjálmur Steffánsson, fæddur í
Canada, uppalinn í Bandaríkjunum, kominn af íslenzkum foreldr-
um. Þótt Stetffánsson sé enn ekki fertugur aS aldri, þá er hann
samt þann dag í dag viSurkendur sem hinn fremsti vísinda- og
landkönnunarmaSur heimsins.
Svo eg noti vel sliitiS orSatiltaéki, Þá hefir Steffánsson gert
norSurskautssvæSiS óhult til könnunar. 1 því er vafalaust aSal-
lega innifalin heimting hans á frægS, án þess aS maSur dragi hiS
minsta af starfi 'hans í vísindaáttina. Vísindahetjurnar hafa faT-
ist tugum saman í heimsskautssvæSinu vegna þess, aS þeir kunnu
ekki eins vel aS sjá sjálfum sér borgiS eins og aS safna vtísindaleg-
um ávöxtum. ÞaS var geymt Canada-Islendingi aS ræna heims-
skautssvæSiS ógnan sinni, aS vellta af Stóli flestum undanfarandi
könnunaraSferSum, aS umbæta fimleika Skrælingja (Ejskimóa)
í iþví aS lifa af föngum þeim, sem fást af landi og sjó á svæSum,
er allir höfSu talliS sjálfsagt aS hvítir menn gætu ekki dregiS fram
lífiS á( mema því aSeins, aS þeir iflyttu meS sér matvæli frá bygS-
um mentaSra manna. Stefifánsson er hinn fyrsti könnunarmaSur,
sem hefir sýnt og sannaS, aS hvítir menn geta 'liifaS ótakmarkaSa
tímalengd á heimsskaiutssvæSinu, kannaS þaS, mælt þaS, búiS til
landabréf og gert aSrar vísindalegar afhuganir eftir hentugleikum,
og um leiS aflaS sér vista á iferSinni.
ÞaS er ekki áformiS meS þessari ritgerS aS telja upp afreks-
verk Steffánssonar í hinu fjarlæga norSri, heldur segja nokkuS frá
manninum, sem doktor Isialh Bowman, leiStogi í ameríska land-
fræSislfélaginu (American Geographical Society) neifnir einn hinn
mesta könnunarmanna allllra alda. Fyrir uitan beinagrindarlega aöfi-
sögu í ritinu “Who Is Who”, hefir lítiS eSa ekkert veriS ritaS um