Syrpa - 01.01.1920, Blaðsíða 37

S YRP A
31
SITT AF HVERJU.
Landfarsótt sú, inflúenza, sem á síðustu ár-
INFLÚENZA. um hefur veriö kend við Spán, — spanska
sýkin — veður nú aftur yfir Norður-Ame-
ríku og er allskæð, einkum í stórborgunum, t. d. New York
og Chicago, en er samt hvorgi nærri eins mannskæð eins og fyr.
ir 1—2 árum síðan, því fylginautur hennar, lungnabólgan, er
ekki líkt því eins tíó og þá var. Og sýkin gengur víðar um
heiminn en hérna megin hafsins, t. d, í Japan og í mið-Evrópu
löndunum, og kvað vera all-skæð.
Influenza er gömul sýki, eftir því sem doktor Francis
Heckel segir í Parísar-blaðinu L’JUustration. Hann segir, að
sýki þessi hafi fyr á öldum verið talin ein af „pestunum" eða
,,plágunum“, sem voru nöfnin er menn þá gáfu öllum illum eða
mannskæðum sóttum, því á þeim tímum kunnu menn ekki að
gera greinarmun á taugaveiki (typhus), barnaveiki (diptheritis),
lungnabólgu (pneumonia), kýlasýki — svarta dauða — (bubonic
plague), influenzu og öðrum sóttum. Sérhver af sóttum þessum
hefur sín sérstöku einkenni, en allar hafa þær sameiginleg
merki, svo að jafnvel þann dag í dag eiga læknar stundum bágt
með að segja með vissu, hvaða veiki hinn eða þessi hefur tekið,
fyr en hún hefur þróast talsvert.
Menn hafa nú all-greinilegar sögur af influenzunni sem um
gangs-sýki síðan á fimtu öld e. Kr. í fimtán aldir hefur sýkin
gengið yfir reglulega frá 5 til 10 sinnum á hverri öld, að 18. öld-
inni undanskilinni, því þá gekk sýkin yfir enn oftar.
Nítjánda öldin var óvanalega laus við influenzu, því þó
hún gengi nokkrum sinnum, þá var hún létt. En í síðasta skift-
ið, er hún kom á nefndri öld, sem sé árið 1889, gerði hún vart
við sig á hverjum vetri þangað til 1895, og mátti þannig heita
að hún lagi í landi í samfleytt 6 ár.
Nafnið ,,influenza“ telst frá árinu 1742, því þá var sýkinni
gefið það á Ítalíu. Um sömu mundir var sýkinni gefið nafnið
,,grippe“ á Frakklandi. Orðtakið „facies grippe“ hafði áður
verið viðhaft til þess að lýsa mögru, saman dregnu andliti, með