Nýjar kvöldvökur - 01.01.1912, Blaðsíða 7

HYPATIA.
5
Hann var aldrei hýddur, aldrei ámintur; þess
hefur ilíklega aldrei þurft með. Hann var ráðu-
nautur ábótans í öllum stórræðum, er fyrir
komu. Og nú fór ábótinn að finna hann. Hann
sat þar langa stund á hljóðskrafi við Afúgus.
Svo heyrðist frá klefanum lítill hávaði, líkt eins
og þeir væru að biðjast fyrir með þungum grát-
ekka. Og allir bræðurnir beygðu höfuð sín og
og báðu guð að Ieiða alt á bezla veg. Fíl-
ammon lá altaf á knébeði, og var þungt um
hjarta. »Hjartað þekkir eigin beiskju sína, og
aðrir blandast ekki inn í gleði þess,« tautaði
hann, um leið og hann féll fram.
Loksins kom Pembó aftur, hægt og stilli-
lega, eins og þegar hann fór; hann settist nið-
ur í kofa sínum og mælti til Fílammons:
»Og sá yngri sagði: »Lát mig fá þann
hluta fjárins, sem mér ber.« .... og hann
ferðaðist í fjarlægt land og sóaði fé sínu í ó-
hófssömum lifnaði.* Pú skalt fara—en komdu
fyrst með mér og talaðu við Áfúgus.*
Fílammon elskaði Áfúgus eins og aðrir.
Pembó lét hann einan eftir með honum, og
og var þá Fílammon hvergi hræddur að ausa
út fyrir honum hjarta sínu. Hann tálaði íengi
og af miklum ákafa, og svaraði djarft hinum
mildu spurningum hins gamla manns; þær voru
bornar fram harðneskjulaust og mjúklega, þekki-
lega, ljúflega, stundum nærri gletnislega, og þó
lá djúp undiralda sorgar og raunar undir svör-
ura hans. Hann Iyfti þýðlega hendinni, strauk
mjúklega hárið frá enni hans, horfði blíðlega
inn í augun í honum langa hríð:
=»Og þig langar til að sjá heiminn, aumingja
heimskinginn. Langar þig til að sjá heiminn?«
»Mig langar til að snúa heiminum til sannr-
ar trúar.«
»Þá verður þú fyrst að læra að þekkja
hann. En á eg að segja þér, hvernig hann er,
þessi heimur, sem þú heldur að sé svo létt
að snúa til sannrar trúar? Hér sit eg, fátækur,
umkomulaus, gamall munkur og bíð dauða
míns, fasta og bið um, að guð verði líknsam-
ur sálu minni. En þú veist ekki, hvernig eg
hef séð heiminn — annars yrðir þú feginn að
vera kyr til æfiloka. Eg var Arsenius . . . .
en hvað eg get nú verið hégómlegur. Pú hef-
ur aldrei heyrt nafns míns getið, en þó hvísl-
uðu drotningarnar um það sín á milli og
fölnuðu. Alt — alt er hégómi. og jafnvel keis-
arinn sjálfur, sem hálf veröldin skalf af ótta
fyrir — hann titraði fyrir reiði minni. Eg var
kennari Arkadíusar keisara.«
»Keisara í Býsantz (Miklagarði)?«
»Alveg rétt, sonur minn, og þar sá eg
þenna heim, sem þú girnist að sjá. Og hvað
sá eg? Alveg það sama, sem þú munt sjá.
Geldingarnir eru kúgarar þeirra sem yfir þeim
eiga að drotna. Biskupar kyssa á fætur föður-
morðingja og lauslætiskvenna, heilagir menn
rífa hver annan í sundur út af einu orði, þeg-
ar syndugir menn siga þeim saman. Lygar-
arnir fá verðlaun fyrir lygar sínar og hræsnar-
arnir hæla sér af yfirdrengskap sínum. Fjöld-
inn er seldur og drepinn niður fyrir vonzku,
dutlunga og hégómadýrð fáeinna manna. Peir
sem rupla hina fátæku, verða aftur ruplaðir af
öðrum blóðvörgum, þeim enn verri. Alt sem
er breytt til batnaðar, snýst í hneyksli. Hvert
líknarverk verður orsök til nýrra hryðjuverka.
Ef einn djöfull er útrekinn, kemur hann óðara
aftur með sjö djöfla sér verri. Fláttskapur og
eigingirni, þrjózka og ólifnaður togast á um
völdin — Satan togast á við Satan sjálfan í
einni botnlausri bendu, alt ífrá keisaranum, sem
hórast í keisarastólnum og til þrælsins, sem
liggur bolvandi að fótum hans. Dagur drott-
ins er í nánd, hann kemur eins og glötunar-
flóð yfir þessa öld. Allar hendur verða þá
máttvana, og öll hjörtu mannanna hugstola.
Otti, angist og örvænting þjáir þá, og þeir
kvíða, eins og jóðsjúk kona. Pá hræðist hver
annan. Eg hef lengi séð þetta fyrir. Ár eftir
ár hef eg séð það þokast nær, eins og hvirf-
ilvind í eyðimörku, og gleypa þjóðirnar eins og
sandöldurnar gleypa kaupmannalestirnar— þetta
svarta syndaflóð þussaþjóðanna að norðan. Eg
hef sagt það fyrir". Eg hef beðið um að það
yrði ekki af því. En bænum mínum var eng-
inn gaumur geíinr.. Eg hefi aðvarað, en læri-