Nýjar kvöldvökur - 01.01.1912, Blaðsíða 16

14
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
GAMLA HÚSIÐ.
Eftir Emanúel Henningsen.
I.
í miðju þorpinu, rétt við hliðina á skrifstofu
bæjarfógetans, stóð gamalt hús, eflaust elzta hús-
ið í bænum. Rað var tvílyft grindarhús með
með múr í grind og kalkað utan, og stóð efri
byggingin hálfa aðra alin fram yfir þá neðri.
Húsið leit því út eins og það væri að gægjast
fram á götuna til að njósna um hvað þar gerð-
ist. Yfir aðaldyrunum var bogadreginn bíld-
höggvaraskurður gamaldagsog hreinlegur. Und-
ir honum var breið eikarfjöl, og stóð á henni,
að húsið væri bygt af Jens Pallesen Lynge og
konu hans Birgittu Mikkelsdóttur, guði til dýrð-
ar en niðjum þeirra til gagns og gleði. Ann-
arsvegar við fjölina kom fram armleggur úr
járni, sem hélt í kreptum hnefa á mórauðri
hagldarköku; þetta tilkynnti öllum, sem ekki vissu
það það áður, að hér væri brauðgerðarhús.
Húsið virtist vera allstæðilegt, þótt það bæri
þess ljósan vott, að því hefði verið illa haldið
við; bót var þó í máli, að auðséð var, að það
í fyrstu hafði verið traust og vel bygt. Á nokkr-
um stöðum var kalkhúðin hrunin utan af því
og sá þá í hinargildu eikarstoðir og í rauðan
múrsteininn, sem hlaðið hafði verið upp á milli
þeirra. Gluggarnir voru með mörgum og
smáum rúðum sem höfðu ýmsa liti; varð þetta
eitt með öðru til þess að gera húsið skugga-
legt, og yfir því virtist hvíla einhver þunglynd-
isblær. Nokkuð hátt trérið, mjög slitið, lá upp
að aðaldyrunum. Pegar inn kom, blasti við
stór og rúmgóð brauðbúð, og angaði þar nýja-
brauðslyktin á móti manni, enda gaf þar á að
líta stóra hlaða af nýju brauði í hillum upp
undir hina veigamiklu biia, sem voru undir
loftinu yfir búðinni. Á milli hillanna bentu
nokkar vængjahurðir á skápa út að veggjunum;
sögðu kunnugir að barnlaus fjölskylda gæti vel
búið í þeim. Hlemmar með digrum járnhring-
um voru á fleirum en einum stað í gólfinu, og
vök*u grun um myrkva og draugalega kjallara-
klefa þar undir, ef til vill gömul neðanjarðar-
göng eitthvað langt út trá húsinu; og víst þótti
draugalegt í þeim kjajlara, og sögur gengu
um, að þar niðri væri í meira lagi reimt. Voru
svo mikil brögð að því, að fátt af eldra
fólki í bænum mundi hafa viljað búa í hús-
inu, þó eitthvað af því hefði verið til leigu.
Peim sem var eigandi hússins, þegar saga
þessi gerðist, kom heldur ekki til hugar að
taka leigufólk í húsið. Forfaðir hans, brauð-
gerðarmeistari Jens Lynge, sem hafði látið byggja
hús þetta, hafði arfleitt niðja sína auk hússins
að töluverðum eignum. sem fremur höfðu vax-
ið en minkað hjá eftirkomendunum. Ungur
maður, sem nú átti húsið, hafði fyrir skömmu
fengið það að erfðum eftir föður sinn, sem
verið hafði sannur maurapúki, og alla sína daga
barið barlómsbumbuna og aldrei talað um ann-
að en hörmulega tíma og að liann mundi
lenda á sveitinni, en skildi þó syni sínum eftir
svo miklar eignir auk brauðgjörðarhússins, að
þessum unga manni fanst hann geta lifað af
þeini áhyggjulaus, og látið brauðgerðina afskifta-
lausa, en lagt allan reksturinn í hendur gamla
brauðgerðarmeistarans, sem svo lengi hafði
verið hjá föður hans. Sjálfur var hann mest
hneigður fyrir jarðrækt og annaðist prýðilega
lóðarblettinn, sem fylgdi gamla húsinu, en um
brauðgerðina vildi hann ekkert hugsa.
Einn góðan veðurdag að hausti til, kom
organleikarinn og söngkennarinn í bænum, Vil-
lielm Busk að nafni, inn í brauðbúðina. Mað-
ur þessi leit út fyrir að vera um þrítugt. Prek-
vaxinn var hann og herðabreiður, rauðbirkinn
og að öllu vel á sig kominn, glaðlyndur og
ávalt í góðu skapi. Hann þótti jafnleikinn í að
fara með skotvopn eins og hljóðfæri. og þeg-