Nýjar kvöldvökur - 01.01.1912, Blaðsíða 11

HYPATINa.
9
með sér fjörutíu félaga sína, og þeir hefðu getað
orðið hvumleiðir hálfhræddum skattlandsstjóra,
auk þess sem það er altaf ráðlegra að halda
friði við þessa Gota. Pað fer að verða alvar-
legt, þegar Róm er unnin og Aþena eydd, og
hvað þennan tröllkarl snertir, þá kvað hann
vera af háum stigum á sinn hátt — telur ætt
sína til einhvers guðs, sem jetur mannaket, og
þóttist því ofgóður til þess að tala við mig,
þennan vesalings skattlandsstjóra, þangað til
brúðarefnið blessuð gekk á milli. Og þó kann
hann góða siði, sá karl. Við höfum staðfest
vináttubönd okkaf með dreypifórnum. En eg
ætla nú ekki að vera að segja þér neitt frá því.
Nóg um það. En segðu mér, hvað á eg að
gera við hinn heilaga eldibrand?«
»Hann KýriIIus?* sagði hún.
»Já, hann Kýrillus,« svaraði hann.
»Gerðu við hann það sem réttlætið býður.«
»Aheyrileg speki — en má ekki heyrast nema
í kenslusalnum. Fer ljómandi vel á því sem
vísindareglu, en í þessu auma og vesæla jarðlífi
verður vesalings landsstjórinn að aka seglum
eftir vindi. Ef eg ætti að fara eftir 'maklegleik-
um að við Kýrillus og alla klerkana, ætti eg
að krossfesta þá alla í röð úti á sandhæðunum
hérna. Pað er ofureinfalt; en eins og alt ein-
falt og háleitt er það alveg óhugsandr.«
»Ertu hræddur við skrílinn?« sagði Hypatia.
»Nú — ójá, mín fagra mær; og hefur ekki
bannsettur skrílforinginn allan skrílinn á sínu
bandi? Pá ábyrgð vil eg ekki taka á mig að
hleypa hér upp samskoriar uppþoti eins og var
í Konstantinópel. Eg hef ekki þrek í mér til
þess. Eg er ef til vill of værugjarn til þess.«
Hypatía andvarpaði við. »Vel mættir þú sjá
slíkt stríð, ágæti herra, stríð á milli heiðindóms
og kristindóms, heimspeki og menningarleysis,
aðals og skríls — milli auðæfa, ættgöfgi, lista
og mentunar, alls þess er gerir þjóðirnar fræg-
ar °g göfugar, og óþjóðalýðsins á aðra hönd,
sem ekki er til annars en að þjóna hinum. Á
Rómaveldi að stýra eða hlýða þrælum sínum?
Þetta eigið þið Kýrillus að berjast um, og það
verður mannskæð orusta.«
»Ef til þess kæmi,« svaraði landsstjórinn og
ypti öxlum, »kæmi mér ekki á óvart, þó ein-
hver trúarærður munkur klyfi á mér höfuðið.«
»Pví ekki það? Þegar keisarar og ræðis-
menn skríða ofan í grafir fatara og skóara og
kyssa fúinn þrælabein. Vér lifum með þjóð, sem
hefur krossfestan trésmiðsson fyrir guð. Hvernig
á mentun, menning og vísindi, ættgöfgi og
stjórnspeki að þrífast þar, sem hver ölmusu-
maðurinn prédikar, að hann hafi dáið jafnt fyr-
ir þig og sig, og þið standið báðir jafnt að
vígi — í augum þessa ættsmáa, ómentaða guðs
þeirra?«
»Getur vel verið satt, mælska vísindamær—
og er líklega satt; eg kannast við, að mörg ó-
þægindin rísa af þessari katólsku trú, þegar til
reyndanna kemur. En það eru óþægindi alstað-
ar — í öllu. Segðu mér, hvernig á að halda
friðnum við? .■...«
»Eg er búin að segja þér það,« svaraði
Hypatia.
»Æ—já— orðin tóm, eins og er hjá heim-
spekingunum. En utan við kenslusalinn eru mér
mætari þau ráð, sem að haldigeta komið. Til
dæmis: nú skrifar Kýrillus —fari hann í logandi —
að eg skuli ekki hgfa frið að fara á veiðar í
heila viku, því að Gyðingar séu búnir að gera
samsæri að myrða alla hina kristnu menn.
Hérna er skjalið — gerið svo vel að líta á það.
Eg gæti nú eins vel trúað, að hitt væri sann-
ara, að kristnir menn hefðu í hyggju að drepa
alla Gyðinga. En eitthvað verð eg þó að
gera við þetta bréf.«
»Það get eg ekki séð, landsstjóri,« svaraði
Hýpatía.
»En ef eitthvað yrði svo til um þetta —
hugsaðu þér bréfin, sem verða send um mig
til Konstantínópel, —Eg missi skatt!andsvöldin.«
»Hættan væri jafnmikil þó þú gegndir bréfinu.
Hvað sem í skerst, verður þér samt borið á
brýn, að þú dragir taum Gyðinga.«
»Og ekki tilhætulaust,« svaraði landsstjór-
inn. »Eg veit ekki, hvernig eg kæmist út úr
fjárþröng skattlandsins, ef þeir væru ekki. Ef
þessir kristnu vildu lána mér peninga sína, í
2