Nýjar kvöldvökur - 01.04.1930, Síða 40

'86
NÝJAR KVÖLDVÖKUR
II.
Davíð Stefánsson gaf út nýja ljóðabók
á síðastliðnu hausti. Heitir hún »Ný
kvæði« og er í alla staði hin athyglisverð-
asta.
Davíð var orðinn mikið skáld og
merkilegt áður en hann gaf út þessa bók.
Sé litið á kvæði hans frá formsins hlið,
verður það augljóst þeim, er nokkurt
skyn bera á bókmentir vorar, að hann er
eitt af okkar allra merkilegustu skáldum
fyr og síðar. Flest skáld vor sóttu um
langt skeið háttu og hrynjandi til fyrir-
rennara sinna í íslenzkum bókmentum.
ortu undir háttum þeirra óbreyttum. Enn-
fremur var meðferð málsins ósköp svip-
uð um marga áratugi. Eddukenningum
var raunar að miklu leyti bygt út á 19.
öld, en fjöldi af orðum, steindauðum og
andlausum, var löghelgaður til notkunar.
Mærir firðar feta réðu, fagurt sprund,
þeir liitta námu. Fyrir nokkrum árum
hefði hvert góðskáld getað látið sér sæma
að yrkja slíkar ljóðlínur sem þessar. En
Davíð Stefánsson hefir ekki aðhylst
neina löghelgun bragarhátta eða orða.
Það, sem er stirt eða óviðeigandi, er það
jafnt í hans augum, þó að það kunni að
finnast í ljóðum Matthíasar, Steingríms
eða Gröndals. Um val bragarhátta hefir
hann sýnt meiri smekkvísi og frumleik en
nokkurt annað skáld vort. Hann sækir
þar raunar til þjóðkvæða vorra og eldri
skálda innlendra og útlendra, en hann
víkur svo við háttum sem honum þykir
bezt fara og í mestu samræmi vera við
efnið, skeytir saman og fellir af eins og
bezt gegnir. Og stundum, er honum tekst
allra bezt, er eins og hrynjandin seitli úr
sálardjúpum hans jafn ótt og stemningin
streymir fram og verði henni svo sam-
runa, sem framast verður á kosið. Og
orðaval hans er alt í senn, fjölskrúðugt,
fagurt og alþýðlegt. Tel eg engan vafa á
því, að skáldskapur Davíðs muni hafa
mikil áhrif á form hinna uppvaxandi
skálda — og mun hann losa oss við mik-
ið af dauðum og einskisverðum orðum.
Síðasta bók Davíðs sýnir oss þroskaðra
og stefnufastara skáld en nokkur hinna.
En með vaxandi þroska hefir hann ekki
mist neitt af fjölhæfni sinni og töfrum.
Hann hefir ef til vill aldrei komist jafn
langt í þvíogíþessaribókaðsameinaheill-
andi fagurt form, frábæran stemningsauð,
orðsnild og alvöru. Og gleðilegt er að sjá,.
að hann er í lifandi og frjófgandi sam-
bandi við þann tíma, er hann lifir á, en
er þó svo hamingjusamur að hafa fundið
form, sem á er fullkomið listrænt jafn-
vægi, jafnframt því, sem það hæfir túlk-
un æsti-a og breytilegra tilfinninga og
byltandi og ólgandi öflum hins nýja.
Jón Magnússon hefir þegar gefið út
tvær ljóðabækur. »Bláskógar« heitir sú
fyrri, og hina síðari er kom út í fyrra,
kallar hann »Hjarðir«. »Bláskógar« báru
höfundinum vitni þess, að hann væri
maður stiltur, skapfastur, athugull og
smekkvís — en þeir létu menn í vafa um,
hvort hann væri verulega efnilegt skáld.
Eftir lestur »Hjarða« getur engum dulist
að mikils má vænta af Jóni Magnússyni.
Hann hefir yfirleítt ærið vald á máli og
rími og fer með hvorttveggja af mikilli
listfengi — og sum kvæði hans eru geysi
þróttmikil, litrík og glæsileg. Önnur hafa
á sér hugðnæmt og laðandi þjóðkvæða-
snið og bera vott um viðkvæman, dreym-
inn og dulsýnan listamann. Og stundum
yrkir Jón unaðslega látlaust og þýtt, svo
að bæði ungir og gamlir, lærðir og leikir
hljóta að njóta í svipuðum mæli. Vil eg
þar t. d. benda á kvæðið »Við eigum all-
an skóginn«.
Jóhannes úr Kötlum gaf út í fyrra bók,
sem hann kallar »Álftirnar kvaka«. Jó-
hannes er maður braghagur og hefir