Nýjar kvöldvökur - 01.04.1930, Qupperneq 43

BÓKMENTIR.
89
karlmenska, og verulega skemtileg kald-
hæðni, þó að hinsvegar sé það auðfundið,
að höfundur á og hlýjar og jafnvel ákaf-
ar tilfinningar. Nú hefir Jakob sent frá
sér smásögusafn, er hann nefnir »Fleyg-
ar stundir«. í því koma fram hinir sömu
kostir og í kvæðunum, en njóta sín varla
eins vel allir. í kvæðunum er það kostur,
hve Jakob þjappar efninu saman, og kost-
ur getur það líka verið á sögu, að höf-
undur sé sem stuttorðastur. En þess hefði
eg viljað óska, að Jakob hefði í sumum
sögunum látið oss heyra meira en hann
gerir tungutak fólksins sjálfs, en þjapp-
að sögunum minna saman í eigin orð.
Einnig mundi eg hafa æskt þess, að ekki
hefði verið eins fljótt farið yfir sumar
atburðalýsingar eins og gert er — t. d.
í seinustu sögunni. Annars eru persón-
urnar yfirleitt skýrar, stíllinn fastur og
þróttmikill, þótt ekki sé hann sérlega
blæbrigðaríkur — og málið er hreint og
yfirleitt lipurt. Það kemur glögglega
fram í sögunum eins og í kvæðunum, hve
Jakob er meinilla við alt brask og braml
— og óhlífinn er hann við það, sem er að
hans hyggju óholt og jafnvel óeðlilegt.
Nýtu r sín víða vel hið sérstæða bros Jak-
obs, en bezt þar sem hann dæmir minst.
Á eg hér við söguna »Helfró«, sem er
hreint og beint prýðilega gerð. Mun bók
Þessi að öllum líkindum verða vinsæl og
næstu sögur skáldsins gripnar fegins
hendi.
Dcwíð Þorvaldsson stúdent hefir gefið
út eftir sig safn af smásögum, og heitir
það »Björn formaður og fleiri smásögur«.
Lengsta sagan er »Björn formaður«. 1
uenni eru talsverðir innviðir, en auðsætt
er, að höfundur hefir ekki fult vald á
efninu og að hann skoi'tir enn þá leikni
1 að búa þannig til samtöl, að þau geri
hvorttveggja í senn: sýna lesandanum
Persónurnar ljóslifandi og vekja eftir-
vænting hans og áhuga á rás viðburð-
anna. Aftur á móti virðist höfundur hafa
glögga athugunargáfu og allnæman skiln-
ing á áhrifavaldi þess, sem virst getur
smávægilegt í fljótu bragði. Hann virð-
ist og eiga sérstæða stílgáfu, sem nýtur
sín einkanlega vel, þegar efnið er hvort-
tveggja í senn: broslegt og háalvarlegt.
Bergsteinn Kristjánsson, að sögn sunn-
lenzkur bóndi, hefir skrifað nokkrar smá-
sögur og gefið út bók, er hann kallar
»Kjarr«. Auðséð er á sögunum, að Berg-
steinn er maður alvarlega hugsandi og
allglöggur á margt, sem breyta þyrfti til
bóta. Eru söguefnin mörg allgóð, en höf-
undinn skortir kunnáttu, leikni og ef til
vill listgáfu til þess að fara svo með þau,
að úr þeim verði listaverk.
Henrietta frá Flatey hefir gefið út
tvær sögur í sömu bók, og nefnir hún
hana »Rökkurstundir«. Fyrri sagan heit-
ir »Lækningin« — og er hún á allan hátt
mjög svo andlaus og viðvaningsleg.
»Huldir harmar« heitir síðari sagan, og
er þar í rauninni sæmilega gott efni, en
af getuleysi og vankunnáttu með það
farið.
IV.
Að lokum vil eg geta stuttlega tveggja
bóka, eftir íslendinga, sem ekki skrifa á
móðurmáli sínu. Bækurnar eru báðar að
mínu viti eftirtektarverð skáldrit og svo
íslenzk, að aðrir en íslendingar hefðu eigi
getað skrifað þær.
Gunnar Gunnarsson er fyrir löngu orð-
inn frægur rithöfundur víða um lönd, þó
að vinsældir hans hafi verið misjafnar
mjög á íslandi. Og enginn núlifandi ís-
lendingur hefir vakið slíka eftirtekt á
þjóð sinni og landi sínu sem Gunnar. Síð-
12