Nýjar kvöldvökur - 01.10.1937, Blaðsíða 23

NÝJAR KVÖLDVÖKUR
165
Bókmenntir.
Eg hefi verið að undra mig á því, að
eigi skuli hafa verið meira skrifað um
ljóð Guðmundar Böðvarssonar: „Kyssti
mig sól“, en orðið er, því að eftir því sem
ég fæ bezt séð, er hér afbragðs skáld á
ferðinni, og vér megum ekki við því á
þessari le(irburðarins öld, að láta dauf-
heyrast, þegar gripið er í silfurstrenginn.
Yfir oss krunka svo margir hrafnar og
hræfuglagangurinn, sem leggst að óæt-
inu í andlegum efnum, er naumast svo
upplífgandi í fögrum listum og bókmennt-
um, að ekki verði maður sárfeginn, að
heyra stöku s/innum svanasöng á heiði og
sjá blána fyrir himni og blika fyrir sól.
Fallega fer þessi maður af stað og
þannig er frá ljóðum hans gengið bæði að
efni og formi, að enginn hversdagsbrag-
ur er á. Þetta eru kvæði, sem eru full af
ljóðrænni fegurð, djúpum skáldlegum tiil-
finningum, frumlegum hugsunum og yf-
irleitt byggð af mikilli listagáfu. Þau eru
það, sem allur skáldskapur á að vera,
endurvarp þeirra dýpstu áhrifa, hugsana
og tilfinninga, sem lífiið sjálft knýr úr
hinu skyggna djúpi mannssálarinnar, þar
sem hugurinn er eins og vindharpan, sem
nemur hin dulræðustu og breytilegustu
veðrabrigði lífsvitundariinnar og snýr
þeim í heillandi söng. Hvað er hljómlist-
in og ljóðgáfan annað en það æðra tungu-
mál, sem menn leitast við að túlka hið
óumræðilega líf djúpvitundarinnar, henn-
ar sáru sorg og hennar villtu gleði, henn-
ar angistarfulla efa og hennar sæluríka
traust? í einu orði sagt, Ijóðgáfan túlkar
þær víðfaðmari sveiflur vitundar og til-
finningalífsins, sem skáldinu er unnt að
lifa fram yfir aðra menn. Þessi gáfa birt-
ist því ekki fyrst og fremst í orðauðgi eða
formsnilli, heldur í sterku vitundarlífi og
djúpri sýn. En venjulega vex mælskan
með dýpt skynjananna og enda þótt
formfegurðin sé ávallt að nokkru leyti
æfing, vex hún þó fram fyrlir mátt inn-
blástursins eins og þegar sólargeislinn
töfrar hina angandi rós upp úr duftinu.
Eins og fossandi lækur finnur sinn farveg,
þannig finnur skáldgáfan sitt form, þann-
ig brýtur andríkið sér leið. Þessvegna er
það einungis sú mælska sem frá hjartanu
streymir, sem hnígur djúpt inn í vitund
viðtakandans. Öll önnur mælska er eins
og máttlaus froða, sem hjaðnar og gleym-
ist og hefir engin áhrif, hversu litrík og
íburðarmikil sem hún sýnist vera. Ef
hana skortir einlægni og inniledk, ef hún
er ekki borin uppi af máttugri tilfinning
eða sterkri hugsun, er hún ekki neitt.
Ljóð Guðmundar Böðvarssonar: Kyssti
mig sól, bera ekki á sér neina svikaliti og
í þeim er ekki að finna neinn innantóm-
an hávaða, því síður eru þau full af því
yfirlæti, dómgirni eða illa duldum
skammatón, sem nú þykir nauðsynlegur
til að skapa mikil skáldverk. Þau eru í
einu orði sagt, ekki „innlegg í barátt-
unni“ frekar en hin „Fagra veröld“ Tóm-
asar Guðmundssonar eða ljóð Davíðs
Stefánssonar. En þessi skáld, ásamt nokkr-
um öðrum, sýna oss það þó, að enn geta
risiið upp á voru landi menn, sem ekki
gangá að skáldskap eins ' og torfristu, né
vaða þar fram eins og berserkir í víga-
hug, blóðugir til axla og bitandí' í skjald-
arrendur, heldur skilja, að þeirra ríki er
ekki af þessum heimii, óðal skáldlistar-
innar eru víðáttur mannssálarinnar,
draumar hennar, von hennar og trú. Það
er, eins og Aristoteles benti á fyrir æfa-
löngu síðan, sjónarmiðið, sem hafið er
yfir baráttuna, ríkið „handan við storm