Eimreiðin - 01.07.1949, Blaðsíða 22

174
NÚTÍMABÓKMENNTIR FINNA
EIMREIÐIN
nefndi þáttur liennar liafi eftir stríðið orðið greinilega sterkari-
Enda þótt frjálst ljóðform liafi unnið sér hefð á þriðja tug aldar-
innar og margir liafi lagt stund á það, þá nota öll merkari Ijóð-
skáld okkar bæði kveðandi og rím. Meðal þeirra, sem nota frjálst
ljóðform, ber að nefna Viljo Kajava (f. 1909), sem dvaldist lengi
í Svíþjóð eftir stríðið og hefur orðið fyrir áhrifum m. a. frá skáld-
um þessa áratugs. En hann kom á árunum eftir 1930 frarn sem
nútímaskáld af lífi og sál, fyrst sem öreigaskáld með ríka stéttar-
meðvitund og síðan, er hann hafði yfirgefið róttæku stefnuna,
sem snjall og næmur atliugari á mannlegu eðli og náttúrunni. Sú
háðslega efagirni, sem birtist í kveðskap lians, hefur í seinni tíð
magnazt, en jafnframt hafa Ijóð hans fengið á sig aukinn ytri
glæsibrag.
Sé lítið um félagshyggju í finnskri Ijóðlist, þá verður finnska
skáldsagan ekki sökuð um slíka vöntun. Sterkan félagslegan
grunntón er t. d. að finna í verkuin Nóbelsverðlaunahöfundarins
F. E. Sillanpáa (f. 1888). Hann liefur unnið ritstörf sín að mestu
á fyrri áratugum, en hann kemur eimiig nú, eftir að Iieilsa lians
bilaði, við og við fram í bókmenntalífi voru og sendir frá sér
blæríka þætti, sem eru byggðir á endurminningum hans. Við at-
liugun á honum verður maður að líta um öxl, en eigi að síður
ber lionum tignarsætið í bókinenntum Finna. Hann er vafalaust
snjallasta söguskáld sjálfstæðistíinans, ef til vill mestur eftir að
Aleksis Kivi leið. Þjóðfélagsleg viðhorf hans eru tengd hinuni
líffræðilegu, og yfirburðir lians koma fram bæði í lýsingum á
mönnum og náttúrmini. Á Ijóðrænan hátt saineinar hann þessar
tvær liliðar frásagnarinnar óaðskiljanlega, og segja má með réttu,
að liann lýsi ekki aðeins manninum og náttúrunni, heldur sjálfu
lífinu í heild, eins og það kemur fyrir við barm náttúrunnar.
Nóbels-bók Sillanpáás er talin vera skáldsaga lians, „Nuorena
nukkunut“ (Æskan og svefninn, 1931), sem náði heimsfrægð-
Þessi sálfræðilega ljóðræna skáldsaga, um stutta ævi hinnar
finnsku Gretclien,1) var þó ekki sýnishorn af sögusnilld Sillanpaás
eins og liún er bezt. Skáldsögurnar „Hurskas kurjuus“ (Heilög
eymd, 1919) og „Mielien tie“ (Braut mannsins, 1932) standa
henni vafalaust framar. Hin fyrrnefnda er gagnyrt frásögn um
örlög sveitaröreiga nokkurs, en jafnframt mikilfenglegt menn-
2) Sbr. Faust Goetlies.