Eimreiðin - 01.01.1950, Síða 82

70
RITSJÁ
eimreiðin
Þættinum lýkur með því, að þau
Hallgríiuur og Guðrún bera saman
reynslu sína um þjáninguna. Reynsla
Hallgríms hefur gert hann að leið-
sögumanni um land þjáningarinnar,
en Guðríður þykist ekkert gott liafa
lært af henni. Það vill Hallgrímur
ekki heyra: liún hafi alltaf, þótt
henni væri það um geð, stutt sig í
krossburði sínum. Eftir það lýkur leik-
ritinu með því, að englakór býður
Hallgrím velkominn með Passíu-
sálmasöng og Guðríði er snöggvast
leyft að sjá inn í ljósið á bak við
tjald eilífðarinnar.
Það verður fróðlegt að vita, hve-
nær þetta stórhrotna leikrit kemur
á fjalir þjóðleikhússins nýja lieima.
Líklega liefur mönnum hingað til
þótt það of langt og viðamikið —
það er í sjö sýningum, — til þess
að leika það. Vera má líka, að sam-
liengi þáttanna sé heldur laust, —
því langt er frá því að höfundi hafi
tekizt að njörva hér allt saman i
einn óleysanlegan hnút, eins og Ibsen
var vanur að gera. Má og vera, að
leikurinn nyti sín betur sem kvik-
inynd. En um hitt er ekki að efast,
að liér hefur verið gerð alvarleg til-
raun til að skilja og skýra Tyrkja-
Guddu, og að þessi Tyrkja-Gudda er
lifandi kona og stórhrotin, samboðin
sínum synduga og hcilaga manni. Um
hitt er heldur ekki að villast, að liér
eru áhrifamikil atriði og sýningar, lík-
legar til að lifa lengi í íslenzkri
leiksögu. En annars mun tíminn og
reynslan skera úr því, hvernig leik-
ritið fer á sviði í licild sinni.
Af útvarpsleikritunum tveim ger-
ist FjársjóSurinn í íslenzku sjávar-
þorpi (Djúpavogi), a. n. 1. í skrifta-
stól prests, og rekur mig ekki minni
til að hafa komið á þann stað fyrr í
íslenzkum leikritum. En þessi þáttur
hefði kannske getað verið dálítið
skýrari en hann er.
Hitt útvarpsleikritið er um Barra-
bas þann, er lýðurinn í Jerúsalem
vildi heldur en Jesúm, þegar þeir
áttu þeirra beggja völ lijá Pílatusi.
Er leikþáttur þessi mjög prýðilega
saminn, og væri vel, ef íslenzka ut-
varpið ætti völ á fleiri slíkum perl-
um frá liöfundum sínum, en mer
eru þessar nýjustu leikbókmenntir of
ókunnar til þess að liafa nokkra
meiningu um það.
Velvakandi og brœSur hans er, eins
og áður er að vikið, leikþáttur skrif-
aður fyrir skáta, og gerir enga kröfu
til þess að vera bókmenntir.
Ilér hefur þá verið gerð tilraun t'.l
að líta á og meta þessa leiki liins
upprennandi leikritskálds. Virðist
mér sannarlega vel af stað farið, og
það svo, að mér sýnist ekki betur en
Davíð megi vara sig á þessum nýja
keppinaut, þótt ekkert þessara leik-
rita Jakobs sé eins skemmtilegt og
Gullna hliSiS Davíðs.
En um anda þessara leikrita er það
að segja, að hann er, eins og vænta
mátti af presti, mjög kristilegur. En
tæplega er liætt við því, að það spilli
fyrir verkunum, því nú virðist krist-
inn dóinur aftur vera í tízku og upp-
gangi víðast hvar á Vesturlöndum.
Má segja, að nú sé öldin önnur en
þegar Jakob var að alast upp milli
stríðanna.
Hér er ekki hægt að rita neitt um
önnur bókmenntaleg störf Jakobs, en
því fer fjarri, að þessi leikrit séu allt,
sem liann hefur skrifað.
Fyrsta bók Jakobs mun hafa verið
fræðibók um spíritisma, Framhalds-
líf og nútímaþekking (1934), en lítil
eða engin merki þessarar skoðunar
sjást í leikritum Jakobs, og er í því
mikill munur á lionum og Einari