Eimreiðin


Eimreiðin - 01.01.1950, Page 83

Eimreiðin - 01.01.1950, Page 83
eimreiðin RITSJÁ 71 Kvaran. Þá hcfur liann gefið út sniá- sögur fyrir börn, Segðu mér sögu (1940), og barnalærdómskver, sem hann kallar Veginn (1944). En merkilegust bóka Jakobs, auk leik- r»tanna, mun vera ritgerðasafn bans, f kirkju og utan (1949). En ekkert af bessum bókum hef ég séð, þótt ég nefni þær liér til fróðleiks þeim, er ^lja kyn nu viða að sér þessum ('ókúm Jakohs prests. Stefán Einarsson. ÍSLENZK BÓKMENNTASAGA A ðönsku. Á undanförnum tveim árum bafa bomið út þrjár bókmenntasögur um fslenzka liöfunda og skáldlist: bók dr. Stefáns Einarssonar á ensku (Is- landica, Vols. XXXII—XXXIII), bók Kristins Andréssonar á íslenzku, í út- ^áfufélagi Máls og menningar, en þá bók böfum vér ekki séð, enda nánast ^nnanfélagsfvrirtæki, og nýútkomin liókmenntasaga á dönsku eftir Bjarna Gíslason, rithöfund: Islands lilt- eratur efter sagatiden ca 1400—1948, Kbh. 1949 (Aschehoug, dansk forlag). Höfundurinn hefur í þessari bók Sert sér far um að lýsa íslenzkum l'ókmcnntuin úr frá þjóðlegum grund- velli og heldur því fram, að allt, sem nýtilegast sé og bezt í bókmennta- ('einii íslendinga, hafi vaxið og dafnað UPP af fornri innlendri rót, stundnm nð vÍ8u vökvaðri erlendum áhrifum. í þessu er vitaskuld mikill sannleikur (ólginn eins og í þeirri skoðun, að ■slenzkar bókmenntir sé meiður, sem nldrei hefur orðið feyskinn né fúinn síðan á ritöld, þó að kyrkingur nokk- llr hafi komið í hann endrunt og ems. Rannsóknir fræðimanna, eins °K t. d. Páls Eggerts Ólasonar, hafa fyrir löngu lcitt í liós, að íslcnzk hókmenntaþróun er óslitin og lífræn allt frá fornöld til þessa dags, þó að hugmyndir erlendra manna, ekki sízt á Norðurlöndum, um íslenzkar hók- ménntir, séu enn ótrúlega mikið tak- ntarkaðar við fornöldina, sagatiden. Þessu taktnarkaða mati andmælir höf. réttilega í tveim fyrstu köflum bók- arinnar: Ðigtningens vilkaar efter sagatiden og Morketid og dagning. t „Morketid og dagning" er einnig fjall- að unt rómantísku skáldin, Jónas og Biarna, Grím Tliontsen, Gröndal o. fl, en sá kafli hefði gjaman mátt vera ítarlegri en ltann er. Höfundurinn tekur efnið fastari tökum eftir að raunsæisstefnan í ís- lenzkum hókmenntum kentur til sög- unnar. í III. kafla hókarinnar „Nat- uralismens hidrag og de nationale forraad“, gerir hann glögga grein fyr- ir áhrifum andstæðinganna tveggja í dönsku menningarlífi, Brandesar og Grundtvigs, á íslenzk skáld og rit- höfunda 19. aldar, en gleymir þó ekki Itinum þjóðlega menningararfi vor- um sem merkilegasta atriðinu til þess að móta íslenzkar bókmenntir þá, eins og jafnan fyrr og síðar. Gestur Pálsson, Hannes Hafstein og Einar H. Kvaran eru hér, samkvæmt gam- alli hefð og kreddu, taldir fyrstu boðberar raunsæisstefnunnar í ís- lenzkum bóknienntum. Að vísu telur höf., að Einar Kvaran hafi verið mis- heppnaður Brandesarsinni, sem má til sanns vegar færa. En það er ein- mitt ein af ástæðunum til þess, að Einar Kvaran verður áhrifamesta skáldið þessara þriggja og er það enn, meira en áratug eftir dauða sinn. Því það er mcð öllu rangt hjá höf., að áhrif hans séu að nokkru levti horfin hér á landi nú. Þau vara enn og vaxa nteðal almennings, eins og

x

Eimreiðin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.