Eimreiðin - 01.04.1952, Page 11

Við þjóðveginn
1. júní 1952.
pORSETAKOSNINGARNAR, sem í hönd fara, eru eitt tíðasta
umræðuefni fólksins í sveit og bæ — og þá ekki sízt í höfuð-
staðnum. Þeir, sem telja forsetaembættið ópólitískt og val manna
1 það hafið yfir allar flokkadeilur og dægurþras, hafa orðið fyrir
vonbrigðum. Það hefur sem sé komið alláþreifanlega í Ijós, að
forsetakosningarnar eru orðnar rammpólitískt mál. Stjórnmála-
flokkarnir hafa snúizt hver gegn öðrum, stuðningsflokkar stjórn-
arinnar saman gegn stjórnarandstöðunni og
I'orseta- fleirum, um valið á sameiningartákni þjóðar-
kosningarnar. innar. Þeir, sem hafa viljað breýta forsetavald-
inu í þá átt, sem tíðkast í Bandaríkjunum, hafa
fengið þau svör frá sumum málpípum stjórnmálaflokkanna, að
s|ikt væri hættulegt fyrir smáþjóð eins og íslendinga. Það mundi
auka á sundrungu og óeiningu um þjóðhöfðingjann. Það virtist
^eira að segja um skeið, sem vissir menn í þjóðfélaginu sæu sér
ieik á borði, við það millibilsástand, sem nú ríkir, að kveða niður
Þá hreyfingu, sem uppi er um að gera forsetaváldið þannig úr
9arði, að forsetinn skipi, án afskipta alþingis, ráðuneyti, sem
asamt honum og á ábyrgð hans fari með framkvæmdarvaldið
akveðið kjörtímabil — og þurfi ráðuneytið ekki að vera skipað
a|þingismönnum, heldur fari forseti í vali sínu eingöngu eftir því,
hverjum hann treystir bezt til samstarfs. Reynslan af þessum for-
setakosningum virðist ekki ætla að staðfesta, að minni hætta sé
a sundrungu og óeiningu um kjör forseta og embætti, eins og
hvorttveggja er nú, en þótt breytt yrði til um þetta með væntan-
'egri nýrri stjórnarskrá í þá átt, sem stjórnarskrárfélögin í land-
inu og Þingvallafundir hafa lagt til.
Því hefur verið haldið fram af andstæðingum ofannefndra
hreytinga á forsetavaldinu, að kæmust þær á, þá myndi það rýra
þingræðið. Þetta er þó alger misskilningur. Allt heilbrigt þingræði
hyggir á þeirri grundvallarreglu, að þjóðþingið sé löggjafar-