Eimreiðin


Eimreiðin - 01.04.1952, Blaðsíða 29

Eimreiðin - 01.04.1952, Blaðsíða 29
eimreiðin FYRIR 200 ÁRUM . . . 101 varð aítur til þess, að Le Breton leitaði hófanna hjá ýmsum upp- rennandi menntamönnum um samningu svipaðs rits á frönsku. Af hendingu rakst hann þá á Denis Diderot, sem var þá enn með öllu óþekktur maður, fátækur og vinalaus, nýkominn til Parísar með þeim fasta ásetningi að vinna fyrir sér með ritstörfum og verða frægur. Diderot tók fegins hendi tilboði Le Bretons og gladdist af því einkum, að hann, trúleysinginn, þyrfti ekki lengur Rð hafa ofan af fyrir sér með því að semja sunnudagaræður fyrir lata og andlausa klerka, en það var um skeið eina tekjuvonin hans. Honum veittist nú auðvelt að telja bóksalann á það að gefa út sjálfstætt verk og svo yfirgripsmikið, að síðari tímar skyldu minn- ast þess með aðdáun og viðurkenningu. Diderot átti að stjórna útgáfunni. En hann valdi sér að aðal-samverkamanni þekktan rit- höfund og vísindamann, sem var heimagangur í samkvæmissöl anum, tengdur vináttuböndum við háaðalinn og hirðgæðinga og stóð til að verða kjörinn meðlimur franska fræðafélagsins. Það var hinn víðkunni stærðfræðingur Jean Lerond, öðru nafni d’AI- embert. Þessir tveir menn beiddust nú liðveizlu ýmsra hinna þekktustu íraeðimanna, sem þeir náðu til, og lofuðu tuttugu aðstoð sinni. Var hverjum úthlutað að fjalla um ákveðið málefni og það til- skilið, að verkinu væri lokið á þrem mánuðum. Auðvitað náði það engri átt að hafa frestinn svo stuttan, þegar sumum var ætlað aÖ semja jafnvel nokkur hundruð greina, enda skilaði enginn handriti sínu svo fljótt, nema Rousseau, en hann skrifaði grein- arnar um hljómlist og varð síðar að játa, að þær væru hroðvirknis- legar, samdar í allt of miklum flýti. Kunnugt er af boðsbréfi Diderots, sem út kom í október L750, °g forspjalli d’Alemberts, sem fylgdi fyrsta bindinu af alfræðinm (3Ú1Í 1751), hver átti að vera stefna ritsins og tilhögun. 1 boðs- ritinu lagði Diderot áherzlu á markmið alfræðinnar, nytsemi henn- ar- og lýsti niðurskipun efnisins og fyrirkomulagi í aðaldráttum. Takmarkið var að gera mönnum ljóst hið sögulega samhengi ÍRnan vébanda vísinda og lista, skýra frumatriði hverrar greinar fyrir sig og gefa allsherjar þróunarsögulegt yfirlit um alla þekk- ingu manna, eins og vakað hafði fyrir Bacon. í þessu þrennskonar tilliti höfðu orðabækur og alfræðirit til þessa reynzt ónóg, að nti Chambers meðtöldu. Auðvitað átti stafrófsröð að ráða um niður- skipun atriðisorða. í síðari kafla boðsbréfsins ræðir Diderot nanar Urn framkvæmd verksins, bæði að því er snertir andleg störf og iðngreinar. í fyrri flokknum var ákveðið að byggja á kenningum
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92

x

Eimreiðin

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.