Eimreiðin - 01.01.1962, Blaðsíða 30

18
EIMREIÐIN
skilja sem tilhneigingu til þess að gera lítið úr þeirri list eða
anum í íslenzkum bókmenntum yfirleitt. Mér er vel ljóst, að islen .j
bókmenntir hafa tekið athyglisverðum þroska samhliða hverju sp0^ _
sjáll’stæðis og efnahagslegrar endurreisnar. En þegar einkenni a ,
nefndrar ranghverfu hafa sett að mér ugg við lestur íslenzkra bóka^ ^
áhrifamönnum, er það meðal annars vegna þess, að mér finnst sem
undar þeirra hafi haft fremur lausar spurnir af því, sem er að 8er^j,.
þeim bókmenntum, er þeir hafa tekið sér til fyrirmyndar. Alla1
menntir eiga sínar rætur í fortíðinni, og það má heita rétt
ómögu^1
fyrir menn að sjá, hvort hinar nýstárlegu sveiflur í umróti dagsm^ ^
þess virði að flytja þær heim, nema þeir skyggnist eitthvað inn a ^
sviðið. Erlendur stíll og form getur því aðeins orðið frjótt í íslenz ^
bókmenntum, að það fái aðlaðast íslenzkum vaxtarskilyrðum-
reynsla er sameiginleg öllum þjóðum, að fullan þroska geti enginn
azt, nema í þeirri mold, sem hann er vaxinn úr. ^
Það er ekkert lítilfjörlegt atriði í hinum sundraða heimi, sem ^an
óttinn lamar eins og ntara, að hafa uppgötvað mátt sönghæfra U° .
Það var sú tíð, meðan fjöldi smáþjóða voru undirokaðar í þræld ^
að sálmaskáldin lyftu blæjunni frá olt misþyrmdri ásjónu hinnat
ustu bræðralagshugsjónar, sem til var í vestrænum heimi. Fra e (|j
þjóð til annarrar streymdu söngvar þeirra eins og yljandi og lækm11'
lind vinfestu og samúðar. En hvar er einingarkraftur skáldlistar!> ^
nú á timum? Ekkert tekur dýpra til bókmenntanna með tilliti til val j
mála heimsins en þessi spurning, því sannleikurinn er sá, að jal11'^
mikil skáld leggja slíka áherzlu á eins konar andlega státmennsku, ‘
einfaldleikinn kemst hvergi að. Þau eru ekki fá, skáldin, sem bera
borð fyrir lesendur ljóða sinna gaddavírsflækjur og geimskevti, °g '
að meltingin á því járnarusli sé nokkuð andstæð mannlegum 11
um, er ætlazt til þess, að maður líti á þetta sem frjóefnaríka allt
næringu, sem geti orðið undirrót lteimspekilegrar endurfæðing31
nýs raunsæis — nýrrar og frelsandi lífsstefnu. Skáld, sent hafa sam1 ^
hjartaslög sín vopnaglami og stríðsskrölti, taka sig alls staða1' 3
hátíðlega.
Nýjar lífsstefnur koma ekki eins og skröltandi skriðdrekar. Þær
r koiníl
r
svífandi og syngja sig inn í hjörtun af yfirlætisleysi einfeldninn*11 g
auðmýkt andans, svo sem sálmar skáldanna forðum. Mér finnsi *
hinum ungu íslenzku skáldum hafi enn sem komið er sézt yfir
hljóðlátu komu nýs vorboða, þessa einmana barns heimsins, sem a
engin forréttindi í ríkisrekstri Ráðstjórnarríkjanna eða olíuna111 _
Ameríku, en þráir aðeins að flytja lagið, sem ómar inn yfir öll k11' .
mæri. Það er ekki um það að ræða að skipa sér í flokk eða stilla &
sitt á bylgjulengd gamalla sálma eða nýstárlegs ritháttar, heldur ’ ‘