Eimreiðin - 01.01.1975, Blaðsíða 18

ÉIMREIÐlN
allan20. í greininni er þvi haldið fram, að lægri meðalgreindar-
vísitala barna frá tekjumögrum heimilum (sem svo hefur mælst
víða um lönd) stafi af langstærstum hluta af meðfæddum
greindarskorti, hér sé um erfðir að ræða, en ekki óheppilegt
umhverfi. Flestir vísindamenn, sálfræðingar jafnt og erfða-
fræðingar, telja þessa kenningu fjarstæðu sem kunnugt er.
Róttækir skólamenn eru einnig í vígaham. í stað gamla ein-
kunnarorðsins, jöfnum aðstöðuna, hafa þeir valið nýtt, jöfnum
árangurinn. Árangur á að jafna með jákvæðri mismunun, þ. e.
aukaaðstoð við unglinga frá lágtekjufjölskyldum, sem gengur
illa að læra — nokkuð i anda ýmissa broddborgara, sem nú
basla námsleiðum börnum sínum áfram á lærdómsbrautinni með
ærnum kostnaði. Einnig er talað um að breyta aðferðum, sem
notaðar eru til að meta árangur, t. d. koma á annarri tilhög-
un prófa eða fella þau alveg niður. Stundum er sagt, að fylgni
með stöðu í yfirstétt annars vegar og hárri vísitölu á greindar-
prófi og góðum námsárangri hins vegar sé svo mikil, að hug-
tökin renni saman og verði óaðskiljanleg. Greindarpróf jafnt
sem önnur próf séu liður í samsæri yfirstéttarinnar, — tæki,
sem hún notar til að treysta völd sín.
Hér verður ekki tekin afstaða til þessara háfleygu deilumála.
Þess er þó að geta, að lilla námsþátttöku barna úr láglaunastétt
má skýra a. m. k. að liluta með einfaldri framboðs- og eftir-
spurnargreiningu —- án þess að gripið sé til líffræði- eða sam-
særiskenninga. Sá ábati, sem unglingar frá lágtekjuheimilum
vænta sér af framhaldsnámi, er minni en annarra m. a. vegna
þess, að vitneskja þeirra um, hvað stendur til boða á vinnumark-
aðnum er oft bágborin. Á hinn bóginn er námskostnaður fá-
tækra unglinga meiri en annarra, en þá er átt við „fjármögn-
unarkostnað“. Tekjutapið á meðan á námi stendur, sem er
stærsti kostnaðarliður langskólanáms, leggst með mestum þunga
á unglinga frá fátækum heimilum, en þeim vex jafnframt
fjárhagsáhættan af námi meira í augum en efnuðu námsfólki.
Við þessa efnahagslegu þætti má bæta einum félagslegum.
Menn ætla sér ólíkt fyrir. Sennilega er ekki fjarri lagi, að
margir unglingar keppist við að ná menntastigi foreldra sinna
(föður), en eftir að því marki er náð, dofni áhugi á viðbótar-
námi hjá mjög mörgum.
18
V. NOKKRAR NIÐURSTÖÐUR.
I þessari grein hefur verið drepið á margt, en fáu gerð góð
skil. Verður nú áfram haldið í sama anda og settar fram til at-