Eimreiðin


Eimreiðin - 01.07.1975, Page 61

Eimreiðin - 01.07.1975, Page 61
EIMREIÐIN únista á hugtakinu lýðræði stendur ekki og fellur með lýðræði í þeim ríkjum, sem kenna sig við kommúnisma. En vissulega veitir það vís- bendingu um, að einhver galli sé á gjöf Marx, hversu mjög áhangend- um hans hefur mistekizt (eða tekizt). Og er nú komið að því að vega og meta kenninguna sem slíka, orð kommúnista ein um lýðræði. Hvað er unnt að finna að þeim? Athugum mál íslendinganna. Þeir Gunnar og Björn gagnrýndu báðir lýðræði Vesturlanda. Fyrri andmæli Gunn- ars eru fráleit: Þar sem kosningar eru leynilegar, eru kjósendur óbundnir. Vangaveltur um andlegt atgervi og óheiðarleik (t. d. mútu- þægni) kjósandans koma kosningarrétti hans varla við, ef fullnægt er venjulegum lágmarksmælikvarða. Að seinni andmælum Gunnars verður síðar vikið. Fvrstu, önnur og fimmtu andmæli Björns eiga ekki við lýðræði Vesturlanda, eins og það er venjulegast skilið. Hann er þar að hengja bakara fyrir smið. í lýðræðislegri stjórnskipun er kosn- ingaréttur ekki takmarkaður, ofbeldi ekki beitt (nema í sjálfsvörn), og þar er ekki alræði meiri hlutans. Síðar í þessu ritgerðarkorni verð- ur rætt um þriðju andmæli Björns gegn vestrænu lýðræði. Fjórðu andmæli hans eru reist á trú hans á hinar „ósættanlegu andstæður auðvaldsþjóðfélagsins“, en slík goðmögnun orða er ekki rök. Og hefur þá flestum andmælum þeirra félaga verið vísað á bug með rök- um. En marxistar hreyfa einni mótbáru mestri gegn lýðræði Vestur- landa: að þar sé aðstöðumunur. Þeir segja, að aðgangur manna að fjölmiðlum sé ekki jafn, þeir hafi ekki sömu skilyrði til að njóta þeirra réttinda, sem eru þar í orði kveðnu, t. d. málfrelsis og athafna- frelsis. Þessir spekingar þrætubókanna spyrja, hvort raunverulegt jafnrétti geti verið, þar sem einn er auðugur, en annar snauður. Er frelsi fátæklingsins ekki annað þar en frelsi auðkýfingsins? Er hann frjáls, þegar hann getur ekki notfært sér frelsi sitt? Og lausn sína á þessum vanda kalla kommúnistar „efnahagslegt lýðræði” og segja, að „sannfullkomið“ geti lýðræði aðeins verið, þar sem efnahagslegt og stjórnmálalegt lýðræði fari saman. Seinni andmæli Gunnars, þriðju andmæli Björns og skilgreiningar þeirra fjórmenninga á ,,sönnu“ lýð- ræði eiga upphaf sitt í slíkum hugleiðingum þeirra. Þessar röksemdir marxista virðast veigameiri en hinar, sem þegar hafa verið hraktar. En þó eru þær léttvægar fundnar á vogarskál rökvísinnar. Um einfaldan hugtakarugling þeirra er að ræða. Forsendur lýðræðis eru frelsi og jafnrétti, eins og sýnt verður fram á síðar í þessu spjalli. Þessum hug- tökum rugla kommúnistar saman við önnur, svo sem jöfnuð, jöfnun 237
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Eimreiðin

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Eimreiðin
https://timarit.is/publication/229

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.