Ægir - 01.02.1931, Blaðsíða 7

ÆGIR
29
sem visindin hafa nú að mesiu leyti
unnið á, En þrátt fyrir þetta eru enn þá
margir »dauðir deplar« i þekkingu vorri
á lifnaðarháttum nytjafiskanna. Lítiðeða
ekkert vitum við enn þá um það, hvað
ræður sveiflunum á aílanum, Hvers vegna
fiskast vel mörg ár í röð, en afli bretfzt
annað kastið, hvers vegna fiskur getur
brugðist i fjörðum en verið nægur á
djúpmiðum, hvers vegna afli er nægur við
einn landshluta en rýr við annan, o s. frv.
Það eru einkum þessi atriði, sem Fiski-
félagið vill láta taka upp til rannsókna,
og er mér falið að fást við það.
Gera má ráð fyrir, að það, sem eink-
um ræður úrslitunum um útkomu afl-
ans, eða á mikinn þátt í því að minnsta
kosti, sé klakið, hvort það reynist vel
eða illa. Sem dæmi upp á gott klakár,
má nefna 1922. Að minnsta kosti hefur
hrygning þorsksins, og klak þorskhrogn-
anna lánast mjög vel þetta ár. Seiðin
hafa alizt upp í kalda sjónum í fjörðum
norður- og austurlandsins. Ánð 1928
komu þau all staðar fram í bátaaflanum
(nema á vertíðinni), en 1929 hurfu þau
þvi nær alveg frá landi allstaðar nema
helzt við Vestfirði. Svo kom árið 1930.
í*á var árgangurinn orðinn kynþroska,
(átta ára gamall), og fyllti þá öll mið
við landið, einnig vertíðarmiðin, en virðist
þó ekki hafa gengið inn á firðina. Nú
verður gaman að sjá hvernig árgangur-
inn reynist í aflanum í ár, og næstu ár.
Sem annað dæmi má nefna árið 1924.
Það var mjög gott klakár fyrir þorsk, en
eggin og seiðin hafa borist þvi nær ein-
göngu fil Austfjarða, og alizt þar upp.
^eirra fór að gæta í bátaafla austanlands
^9-8, en koma fyrst fram fyrir alvöru
1929 og 1930. 1930 hefur þeirra einnig
gætt í togaraafla á djúpmiðum austan-
lands, t. d. á Hvalbaksbanka. Nú er að
vita hvenær þau verða kynþroska, og
hvað mikið ber á þeim þá, og síðar. Árið
1923 hefur klakið aftur reynzt illa, enda
hvergi borið verulega á þessum árgangi
nema lítið eitt á ísafirði. 1921 virðist
hafa verið gott klakár fyrir sild.
Sambandið á milli þorkaflans og út-
komunnar af klaki þorskhrognanna er
auðskilið. Setjum t. d. svo, að eitlhvað ár
eyðileggist megnið af þorskhrognunum
og seiðunum að gotinu loknu. Af-
leiðingin verður sú, að þegar þessi seiði
ætlu að komast í gagnið, og fiskimenn-
irnir að njóta uppskeru klaksins, nokkr-
um árum seinna, vantar árganginn í afl-
ann, og reynast þá aflabrögðin miklu
ver, en ef klakið helði lánast vel.
t*egar þorskhrognin klekjast, berast
þau og seiðin með straumunum burtfrá
gotstöðvunum vestur ognoiðurum land.
Á haustin eru seiðin komin inn i fnði,
stundum allstaðar við landið, en stund-
um einkum við vissa landshluta. Seiði,
sem berast inn i firði með köldum sjó,
við Norðurland og Austfirði, ogalast þar
upp, eru lengur að vaxa en bræður þeirra
og systur, sem hafast við í hlýja sjónum
við vestur- og suðurströndina. Þetta hefur
einnig þýðingu fyrir fiskveiðarnar.
Nytjafiskar þeir, sem sérstaklega verða
rannsakaðir, eru þorskur og sild, ográð-
gátur þær, sem þarf að leysa, eru í stuttu
málinu þessar:
1. Af hverju stjórnast það, að klakið
(eða viðkoman) reynist illa sum ár, en
betur önnur ?
2. Hvernig stendur á þvi, að stundum
berast mestöll þorskseiðin t. d. til Aust-
fjarða, en stundum til Vestur-eða Noið-
urlands, eða að þau dreifast stundum
kringuro allt land?
3. Hvaða áhrif hefur svifið í sjónum á
fiskigengdina og klakið, og hvernig eru
lifnaðarhættir helztu átutegundanna, sem
lifa i svifinu (lifa sem svif)?