Ægir - 01.01.1942, Qupperneq 8

2
Æ G I R
sem þær þjóðir, sem við hofum við-
skipti við, munu ekki lengur vera af-
lögufærar á því sviði.
Það er því aðeins ein leið í þessu máli,
og hún er sú, að skipin verði byggð liér
á landi.
Sem stendur eru ekki til i landinu
nógu stórar né nógu fljótvirkar skipa-
smíðastöðvar til að fullnægja þörf
sjávarútvegsins á nýjum skipum, og' þvi
iilýtur sú krafa að verða æ háværari, að
komið verði upp fullkominni skipa-
smíðastöð og það sem allra fyrst. Allt
litlit er á að þetta verði því erfiðara, þvi
lengur sem það dregst, og þess vegna er
nauðsynlegt að ekki dragist að gera hér
þær ráðstafanir, sem að lialdi mega
koma, og getur framtíð sjávarútvegsins
um ófyrirsjáanlegan tíma oltið á því.
Gefst væntanlega tækifæri til að ræða
jietta mál ýtarlegar hér innan skamnis.
Seinl á órinu 1940 tilkynntu Bretar, að
lagt iiefði vcrið tundurduflum á stórum
svæðum fyrir Vestfjörðum og Auslur-
landi. Við þetta lokuðust þýðingarmikil
fiskimið landsmanna, og varð tjónið af
þessu óbætanlegt, sérstaldega fyrir út-
gerðina í þeim landshlutum, sem næst
lágu. Eu er kom fram á árið 1941, fór að
]>era mjög á því, að dufl þessi yrðu laus
frá festum og rak þau með ströndum
fram. Voru að þessu svo mikil brögð,
sérstaklega fyrir Austurlandi, að fiski-
skipaflotinn neyddist til að liggja í höfn
og' liafast ekkert að á þeim tímum, sem
annars voru stundaðar veiðar á af miklu
kapj)i. En auk iiins stórkostlega óbeina
tjóns, sem af þessu leiddi, varð þetla til
þess ásamt öðrum styrjaldarástæðum,
að lögleiddar voru stríðstryggingar á
skipum og mönnum, en það hafði í för
með sér mjög aukin útgjöld fyrir út-
gerðina, og' var það sérstaklega lil-
finnanlegt fvrir smærri útveginn.
Ekki er hægt að minnast svo á sjávar-
útveginn árið 1941, að ekki sé getið að
einhverju samnings þess, sem gerður var
við Breta um sölu á nær allri fiskfram-
leiðslu landsmanna á tímabilinu frá
ágústbyrjun til júníloka 1942, og auk
þess á saltfiskbirgðum, sem til voru í
landinu. Það er raunar l)úið að rita og
ræða svo mikið um þennan samning
síðan hann var gerður, að engin ástæða
er að fara ýtarlega út í hann hér, en
ekki verður komizt hjá að geta lians að
nokkru, þar eð slíkur samningur hlýtur
að liafa djúptæk áhrif á afkomu út-
gerðarinnar þann tíma, sem hann nær
yfir.
Eftir því, sem brezk stjórnarvöld
liöfðu látið orð falla, er landið var her-
numið, gerðu menn sér vonir uni að
greiðlega mundi takast með samning-
ana og að Bretar mundu sýna fulla lip-
urð í þeim viðskiptum. En þetta fór
nokkuð á annan veg. Samningaumleit-
anirnar tóku mjög langau tíma og eftir
þvi, sem upplýst hefur verið, gekk mjög
erfiðlega að fá brezku samningamenn-
ina til að skilja þarfir íslenzkrar út-
gerðar, livað verðlag á afurðum Iiennar
og annað snerti. Þegar þvi samning-
arnir höfðu verið undirritaðir og kunn-
gerðir, urðu vonbrigði manna mjög sár
og e. t. v. því sárari, sem menn höfðu al-
mennt gert sér góðar vonir um liag-
kvæma samninga, og það ekki að á-
stæðulausu. Mikil hót var þó að því, að
samningarnir voru ekki fastari en svo,
að eftir að þeir höfðu verið undirrit-
aðir, fóru fram stöðugar umleitanir af
hálfu íslenzkra stjórnarvalda og full-
trúa þeirra um endurbætur á þeim, og
tóksl að fá á þeim breytingar til bóta i
verulegum atriðum, og er þess helzta i
því sambandi gelið í yfirliti því, sem
hér fer á eftir.