Ægir - 01.11.1944, Síða 33

Æ G 1 R
247
ár. Þetta er nokkurs konar kæfa, sem notuð
er sem ofanálag á brauð, þykir ljúffeng og
hefur fengið talsverða útbréiðslu. Þessi
hræklingskæfa er tilbúin á þann hátt, að
fiskurinn er soðinn og brytjaður niður,
blandaður olíu og ýmsu kryddi og svo lagð-
ur niður í loftheldar dósir og þannig seldur
út á markaðinn. Áður fyrr var aðalmarkað-
urinn í Belgíu, en er nú víða, bæði utan
lands og innan.
Aarhus Oliefabrik og „Keko“ búa til
kmftseijði eða kraftvökva af kræklingnum.
Einkiun er það þó „Keko“, sem vinnur mik-
ið að því að framleiða þessa vöru, þar sem
verksmiðjan hefur einnig sett á stofn útbú
í Svíþjóð og Noregi. Aðferðin með tilbún-
iuginn er þannig, að fiskurinn er soðinn
uieð hæfilegu kryddi og síðan látinn ganga
gegnum skilvindu, þar sem vökvinn er síað-
ur frá. Að því búnu er vökvinn gufusoðinn.
Síðan kældur og látinn á flöskur og þannig
seldur á markaðinum. Vökvinn er sterkur
°g er notaður útþynntur í súpur og ýmsa
1-étti og þvkir ljúffengur. í viðtali, sem und-
U'ritaður átti við verkfræðing Rossen, for-
stöðumann og eiganda verksmiðjunnar „Ke-
ho“, lét hann það í ljós, að verksmiðjan
hefði tæpast undan að framleiða eins mikið
°g beðið væri um, og sagðist hann vera þess
fullviss, að varan fengi mikla útbreiðslu að
ofriðnum loknum.
Að lokum má nefna hlutafélagið „Kemo-
vd“, sem Medicinalfabriken „Ferrosan“ og
»Pyens Ægeksport" hafa myndað í samein-
úigu, til að vinna að framleiðslu á fjörefni
l|r kræklingi „D-3 Vitaminpræperat“, sem
uefnist „Detrimin“ og er fóðurbætisefni,
Se,n einkum er ætlað alifuglum, sérstaklega
hænsnum, svo og kaninum. Samkvæmt upp-
‘ýsingum frá efnarannsóknarskrifstofu
Eandbúnaðarháskólans, sean í tvö ár hefur
gert tilraunir með „Detrimin“, hefur árang-
urinn orðið sá, að með því að gefa hænsnum
'skaniml af þessu efni í fóðrinu, sem svarar
^ uurum, og ungum sem svarar 1 eyri í út-
gJold á mánuði „evkst varpið, eggin verða
staerri, skurnin þykkari og ungarnir hraust-
ar> °g þolnari”. Á kanínur liefur þetta efni
einnig bætandi áhrif. Með skömmtum, sem
kosta 6—8 aura á mánuði fyrir hvert dýr,
„eykst vöxtur þeirra, skinnin verða betri,
háralagið þykkara og fallegra.“
í byrjun árs 1943 byggði félagið „Kemo-
vit“ stóra verksmiðju í Holbæk á Sjálandi
til þess að framleiða „Détrimin“ úr krækl-
ingi og hefur siðan unnið viðstöðulaust,
enda hefur fóðurefni þetta fengið mikla út-
breiðslu. Við tilbúning á „Detrimin“ er bæði
stór og smár kræklingur notaður, sem er
mjög hagkvæmt, þar sem við tilbúning á
matvælum aðeins er notaður fullþroskaður
fiskur. Aðferðin við að ná þessu „D-Vita-
mippræparat“ úr kræklingnum er mest-
megnis falin í því að sjóða fiskinn í loft-
þéttum gufukötlum og láta seyðið verða fyr-
ir áhrifum sterkra „ultrageisla“. Annað „D-
vitaminpræparat“, sem kallað er „Vitinol",
er farið að framleiða í verksmiðjunni, og er
fóðurefni þetla talið mjög vænlegt til blönd-
unar í fóður til alís konar húsdýra, þar á
meðal loðdýra, svo sem refa, minka o. s.
frv. H.f. „Kemovit“ keypti gamalt rjómabú,
sem það umbyggði og innréttaði til rekstrar
á þessum kræklingsiðnaði. Breytingin kost-
aði rúmlega 100 000 kr. Höfuðstóll félags-
ins er um 300 000 kr. Verksmiðjan greiðir
70.00 kr. fyrir smálestina af kræklingi til
vinnslu, hún vinnur aðeins 1%—2 smál. á
dag (en getur unnið allt að 10 smál.) og
starfsfólkið er 10 manns.
Að síðustu má minnast á skelina. I Dan-
mörku eru menn í vandræðum með hana og
vita ekki, hvað þeir eiga að gera við hana.
Danir eiga svo miklar kalk- og osturskelja-
námur, að þeir hafa ekki þörf fyrir meira.
Kræklingsskelin, fínt möluð, er sögð ágæt til
blöndunar í hænsnafóður og hefur um lang-
an aldur verið notuð til þess, svo og til á-
burðar. Kræklingsskeljamjöl inniheldur
90% „Kulsurt Kalk“. Venjulegt áburðarkalk
hefur Iitið eitt meira, nefnilega 95—98%. Á
íslandi er þörf fvrir áburðarkalk, og þar
gæti sú skel, sem unnið er úr, komið að
góðum notum. Skelin verður að vera vel
þurr við mölunina. Blaut skel hnoðast og er
seinunnin.