Ægir - 01.03.1948, Qupperneq 7

Æ G I R
61
Þetta bendir til þess, að síldin hafi haldið
á aðrar slóðir en venjulega, en milli þess
og stærðar síldarstofnsins getur verið sam-
hengi.
Sildareggin sökkva til botns eftir hrygn-
ingu og límast föst, þar sem þau ná festu.
Sé um mjög mikla hrygningu að ræða á
einhverju hrygningarsvæði mynda eggin
þykkt lag i botninum. Það hefur sýnt sig,
að aðeins þau efstu klekjast út, hin, sem
undir liggja, kremjast og deyja. Því stærra
sem hrygningarsvæði síldarinnar er þvi
dreifðari verða eggin og séu botn- og dýpt-
arskilyrðin hagstæð fyrir klakið hækkar
hundraðstala þeirra eggja, sem ná að klekj-
ast út.
Ef síldargöngurnar, sem að jafnaði
leita upp að Noregsströnd eða nálægum
svæðum til að hrygna, taka aðra stefnu,
lenda þær á öðrum svæðum, þar sem skil-
yrði fyrir klakið geta verið óhagstæð.
Hrygningasvæðin geta verið svo litil, að að-
eins lítill hluti af eggjunum klekjist út.
Rotnlagið og dýpið getur verið óhagstætt.
Og þegar að því kemur, að ungviðið fer að
berast með straumunum, getur svo farið,
að það lendi, þar sem skortur er á fæðu.
Ef slik breyting á leið hrygningarsíldar-
innar dregur úr þroskamöguleikum eggj-
anna og ungviðsins, hlýtur það að hafa á-
hrif á stofninn. Viðkoman verður minni og
smám saman lagar stofninn sig eftir hinum
nýju heimkynnum og vöxtur hans eða stærð
verður i samræmi við þau.
Margt bendir til þess, að það sé einmitt
þetta, sem skeð liafi á árunum 1875—1885,
þá er síldin hvarf frá norsku ströndinni.
Þegar síldin birtist þar aflur, voru það
mjög óverulegar göngur til að byrja með.
Helzt er svo að sjá, að það hafi tckið stofn-
mn 10—15 ár að ná sér að nýju. En svo
skeði það, sem hóf síldarstofninn til þess
vegs, sem áður var. Árið 1904 kom til sög-
unnar sterkasti árgangur, sem menn liafa
spurnir af, siðan rannsóknir hófust. Síðan
1910 hefur hans eða afkomenda hans gætt
1 veiðinni, og frá þeim tíma hefur norski
síldarstofninn haldið i horfinu.
En nú spvrja menn, hvort svo muni verða
framvegis.
Eins og áður er sagt hefur það reynzt
eins konar viðvörun um að norsku síld-
veiðitímabili væri að ljúka, að síld byrjar
að ganga upp að ströndinni við Bohuslán.
En reglan hefur verið sú, að sænska síld-
veiðin byrjaði nokkru áður en henni lýkur
við Noreg. Ekki ber að líta á þetta fyrir-
brigði þannig, að norska síldin sæki í aukn-
um mæli að strönd Sviþjóðar. Enginn skyl i-
leiki virðist vera með síldinni við Noreg og
síldinni við Bohuslán og þær aðstæður, sem
virðast óhentugar norsku síldinni, reynast
hentugar sænsku Norðursjávarsildinni.
Norski síldarstofninn hverfur ekki allt í
einu. Einn árgangur verður ríkjandi i stofn-
inum í mörg ár, en þegar viðkoman minnk-
ar, deyja gömlu árgangarnir smám saman
út. Þeir endurnýjast ekki af nýjum árgöng-
um og stofninn minnkar því stöðugt.
Svipað fyrirbrigði og við höfum hér rælt
um í sambandi við síldina á sér einnig stað
í sambandi við þorskinn. En hvað hann
áhrærir virðast tímabilin vera styttri og að-
dragandinn að aflaleysinu lengri.
Ég ætla, að það muni þykja hjákátlegt
að bera þá spurn í munn sér, hvort síldar-
og þorskstofninn sé að bresta, á sama tíma
og aflafengurinn sýnir, að um metveiði er
að ræða. En ekki væri heldur rétt að þegja
um þau fyrirbrigði, sem rætt liefur verið
um hér að framan, þvi að þau geta, þólt
þau verði ekki að veruleika nema að
nokkru leyti, haft geigvænlega þýðingu fyr-
ir fiskveiðar okkar.
Það er til uppörvunar fyrir okkur að lesa
ályktanir G. O. Sars prófessors, sem hann
gerði 1873, þá er hann var krafinn skýringa
á þvi, hvernig því viki við, að sildin hyrfi.
Fiskirannsóknir voru þá á byrjunarstigi,
og Sars varð að benda til lausnar framtið-
arinnar á þessari ráðgátu. En hann benti
einnig með dæmafárri getspeki á ýmiss at-
riði, sem menn vita nú, að hafa mikla þýð-
ingu fyrir aukinn skilning á því stórkost-
lega fyrirbæri, sem síldveiðitímabilin eru.“