Ægir - 01.03.1948, Blaðsíða 22

76
Æ G I R
IJa« eru fá orðin seglskipin, sem flytja
varning heiinsálfa á milli. Myndin hér að
ofan, er af harknum „Pamir“ og var tekin
á leið þess frá Nýja Sjálandi til London í
síðastl. desembermánuði. Fjörutíu og sex ár
M>ru þá liðin síðan seglskip hafði tekið
farm í Nýja Sjálandi lil London. „Pamir“
er 4350 rúmlestir og var smíðuð i Hamborg
árið 1905. Skipið var 79 daga á fyrrgreindri
leið sinni í vetur, og var 11 dögum skemur
en búizt hafði verið við. Það flutti m. a.
3000 smál. af ull og tólg.
fyrir styrjöldina, þrátt fyrir það, að bát-
arnir yrðu stærri og hefðu fullkomnari
veiðarfæri og áhöfnuin bátanna nytist betur
að vinnu sinni.
Hvalastofninn er þó enn mjög stór, og
það er engin liætta á að liann eyðist, ef þess
er gætt að miða veiðina við árlega við-
komu hans. En það er einmitt það, sem
leitast er við að gera með alþjóða hval-
veiðasamþykktinni.
Síðan vék fyrirlesarinn að stærð hvals-
ins. FuIIvaxin steypureyður verður 22—23
metra löng. Þess eru þó dæmi, að þær verði
enn stærri, eða allt að 30 metrum. Kálfarnir
bæta við þyngd sína 5 kg á hverri klukku-
stund eða nálega einni smálest á 8 sólar-
hringum, og eru þeir þó eingöngu aldir á
mjólk. Steypirevður hefur verið vegin og
reyndist ein, sem var 23.7 in löng 63 smál.
og önnur (karldýr), en var 27 m löng, 122
smál. Þær stærstu þeirra vega allt að 150
smál. Þær jafnast því að jiunga til á við
25 fíla, eða 150 naut, eða íbúa í tvö þúsund
manna bæ. Ófreskjudýr fornaldarinnar voru
því lítil í samanburði við steypireyðina.
Hvalveiðimenn tala sin á milli um hvalein-
ingar og í alþjóða hvalveiðasainþvkktinni
er fjöldinn, sem veiða má, miðaður við ein-
ingar. Steypureyðareining jafngildir tveim
langreyðareiningum, 2%—3 hnúfubökum
og 6 sandreyðareiningum.
Hinir ýmsu líkamshlutar 122 smál.
steypireyðar vega sem hér segir: Kjötið
56 400 kg, spikið 25 600 kg. beinin 22 500
kg, tungan 3 160 kg, hjartað 630 kg, lifrin
1000 kg og blóðið 800 kg. Afgangurinn er
innyfli o. fl.
Úr slíkum hval fékkst 27.7 smál. af olíu.
Að síðustu vék dr. Johnsen að þeirri
þróun, sem orðið hefur i hagnýtingu hval-
afurða. Árið 1911 var byrjað að herða hval-
olíu og samtimis var farið að nota hana til
inanneldis. Allt frá 1920 og fram að styrj-
aldarbyrjun kom mikill hluti þeirrar matar-
feiti, sem notuð var í Evrópu, frá hvalfram-
leiðslunni. Þannig var t. d. 54% af smjör-
líki og steikfeiti, sem Þjóðverjar notuðu
1935, gert úr hvalfeiti og 41V2% af þvi, sem
notað var í Stóra-Bretlandi 1939. Samtímis
því, sem hvalveiðarnar liafa haft mikla þýð-
ingu á sviði fjármála koma þær við sögu
i stórpólitískum sviptingum. Gleggsta dæmi
þess vara aukningin á hvalútgerð frá Þýzka-
landi og Japan árin fvrir styrjöldina, en
hún var skoðuð sem mikilvægur þáttur í
undirbúningi styrjaldarinnar.