Ægir - 01.03.1948, Blaðsíða 21

Æ G I R
75
Stcypireyður er stœrsta skepna heimsins. Hún getur ucgið eins mikið og allir ibúar i tvö þús. manna bœ.
Hvað vitum við um hvalinn?
Sandefjord er, eins og margir vita, aðalmiðstöð norska hvalveiðiflotans.
A samkomu, sem nýlega var haldin þar, flutti dr. phil. Arne Odd John-
sen erindi um lwalinn. Það vakti allmikla athijgli og hafa ýmiss norsk
blöð flutt útdrátt úr þvi. Hér fer á eftir útdráttnr sá, sem birtist i Norges
Handcls og Sjöfartstidende.
Fyrirlesarinn byrjaði á því að gefa stutt
sögulegt yfirlit yfir hvalveiðarnar og greina
frá því, hvað valdið hafi, að menn hafi lagt
sfund á að veiða þessar skepnur í margar
aldir. Þá greindi hann frá lifnaðarháttum
hvalsins og sagði í því sambandi m. a. frá
þvi, að í maga á steypireyði hefði fundist
inn ein smálest af smádýrum líkum rækj-
um. Ferðalög hvalsins þekkja menn enn
ekki til hlítar, en þó er vitað í höfuð-
dráttum um hvaða slóðir hann fer. Hvalir
úr norðurhöfum fara t. d. aldrei til suður-
hafa né gagnstætt. En þrátt fyrir það eru
það engar smávegalengdir, sem hvalirnir
hxra árlega úr köldum sjó i heitan og svip-
aða leið til baka. En erindi hvalsins í heita
sjóinn er að ala kálfana þar. Margt bendir
lil þess, að hvalirnir fari sömu leiðirnar
ar eftir ár og vitað er um sumar hvalateg-
undir, að þær fara þessar ferðir mjög
i'eglulega. Gerðar hafa verið tilraunir með
að merkja hvalinn með þeim liætti að skjóta
i hann siná málmörvum. Menn vænta þess,
að merkingarnar gefi fyllri vitneskju um
ferðalag hvalsins og jafnframt fáist þá
nánari vitneskja um viðkomu hans og um
áhrif veiðinnar á stofninn.
Hvalurinn á kálf í mesta lagi þriðja hvert
ár, eða svo er því háttað um langreyðina
og steypireyðina, en hnúfubakur á tvo kálfa
á þriggja ári fresti. Af þessu er Ijóst, að
viðkoma hvalsins er mjög takmörkuð. Menn
vita ekki gjörla, hve gamall hvalurinn verð-
ur, en ætlað er, að meðalaldur lians sé 20
-30 ár. Þessi meðalaldur hefur þó tvímæla-
laust lækkað seinni árin sökum hinnar
miklu veiði. Menn hafa reynt að gera sér
grein fyrir hvalafjöldanum í sjónum og
eru komnir á þá skoðun, að hann hafi
naumast <>rðið meira en ein miljón.
A árunum 1869—1919 voru drepnir 236
þús. hvalir, um 200 þús. hvalir á timabil-
inu 1920—1929 og um 386 500 hvalir á ár-
unum 1930—1939, eða alls um 800 þús.
livalir á þessum 70 árum. Það er 38 600
hvalir að meðaltali á ári. Um það er ekki
að villast, að slík veiði gengur of nærri
stofninum. Og skýrslur sýna, að veiði
óþroskaðra hvala fer stöðugt í vöxt. Afli
Iivers hvalbáts minnkaði stöðugt á árunum