Ægir - 01.03.1948, Qupperneq 14

68
Æ G I R
Síldveiði og
hvalastöávar.
„Svend“, skipi prófastsins í Görðum, byrjar
sjómannsævi lians. Minnir frásögn hans af
ýmsu, sem hann sá og kynntist á því
skipi, á suma beztu skútukafla Sigurðar
irá Balasharði. — Matthías lýkur prófi i
Stýrimannaskólanum, fer utan og kemur
heim og er skipstjóri á ýmsum skipum.
lrm tíma er hann búsettur á Seyðisfirði og
hregður upp skemmtilegri mynd af lífinu
í kaupstaðnum, atvinnuháttum þar og ýms-
um mönnum, sem helzt komu þar við sögu.
Þá voru fæðingarhríðir togaraaldarinnar
að liefjast, og er ekki ómerkilegt að kynn-
ast því, sem þá gerðist á Seyðisfirði í þvi
sambandi. Siðan starfar Matthías í 10 ár
sem leiðsöguinaður á dönskum mælinga-
og landgæzluskipum við ísland. Á þeim
árum her margt fyrir augu hans og eyru,
sem er frásagnarvert, og leiðir hann les-
andann í kynni við margt af því. — Hann
undirbýr vélbátaútgerð í Sandgerði, stjórn-
ar henni fyrst fyrir útlendinga, en eignast
síðan verstöðina sjálfur og hefur mikið um-
leikis. Veit ég -ekki til, að annars staðar
sé að fá meiri vitneskju um upphaf Sand-
gerðis sem vélbátaútgerðarstöðvar en í end-
urminningum Matthíasar, enda er hann þar
nákomnari til frásagnar en nokkur annar.
Lýsing hans á Akranesi fyrir rúmlega liálfri
öld er einnig fróðleg.
Síðast en ekki sizt nefni ég þætti þá, er
hann ritar um ýmsa þá menn, sem um
þetta leyti komu helzt við sögu í ísl. sjávar-
útvegi. Má af þeim nefna Trjrggva Gunn-
arsson, Geir Zoéga, Thor Jensen, Jón Ólafs-
son og Magnús Magnússon. Bregður hann
upp vel gerðum inyndum af þessum inönn-
um öllum, auðugum af lífi og tilbrigðum,
svo að flestir kynnast þeim nánar og betur
en áður. Sjálfur hafði Matthías mikil per-
sónuleg kynni af þessum mönnum og þarf
því ekki að fara í smiðju til annarra til að
lýsa þeim.
Mikill fjöldi mynda prýðir ritið.
Ég hef. með þessum línum viljað vekja
athygli á endurminningum Matthíasar frá
Móum. Þær verðskulda það að verða mikið
keyptar og lesnar. Einkum vil ég benda sjó-
Nokkur hlaðaskrif hafa orðið um það,
livort sildveiði spillist í nánd við livala-
slöðvar. Upphaf þessara umræðna var grein
i Morgunblaðinu eftir Matthías Þórðarson
fyrrv. ritstjóra, þar sem hann henti á, að
vegna áhrifa frá hvalastöðinni í Hvalfirði
gæti svo farið að veiði spilltist í firðinum.
Hafa ýmsir látið í ljós sömu skoðun og
Matthías, en aðrir verið á öndverðum meið
og talið ástæðulaust að óttast það, að á-
hrifa frá stöðinni myndi gæta að nokkru
í sambandi við síldargöngur eða síldveiði
i firðinum. — Það er í senn fróðlegt og
gagnlegt í þessu máli að kynnast sjónar-
miðum sem flestra og þá ekki sízt þeirra,
sem af eigin reynslu geta um það rætt.Ný-
iega átti ég þess kost að tala við aldraðan
Vestfirðing, sem dvaldi fjölmörg ár í nánd
við tvær hvalastöðvarnar á fjörðunum og
stundaði síldveiði á þeim slóðum í nær þrjá
áratugi. — Þessi maður er Ásgeir I. Ás-
geirsson frá Kleifum í Seyðisfirði við ísa-
fjarðardjúp.
Ásgeir er fæddur á Kleifum árið 1879, en
fluttist ungur með föður sínum, Ásgeiri
hreppstjóra, að Svarthamri í Álflafirði, en
í þeim firði voru tvær hvalveioistöðvar,
önnur á Langeyri, en liin á Dvergasteini.
Langeyrarstöðin var eldri og var byrjuð.
starfrækslu fyrir nokkrum árum, þá er Ás-
geir fluttist i Álftafjörð. Lengi vel veiddu
ekki nema einn og tveir bátar fyrir Lang-
eyrarstöðina og flestir urðu þeir þrir.
mönnum á að láta bók þessa ekki fram lijá
sér fara. Hafi Malthías þökk fyrir þau
tvö bindi, sem komin eru.
L. K.
j