Ægir - 01.03.1979, Blaðsíða 30

reiknað með 5 kg meðalþunga og 2000 króna út-
flutningsverðmæti á kg, myndi 1 milljóngönguseiða
skila 1,2 milljarða kr. brúttóverðmæti. Ekki eru
fyrir hendi gögn til að áætla kostnað við fram-
leiðslu 1 milljóngönguseiða,néannankostnað-svo
sem sleppingarkostnað, kostnað við veiðar, með-
ferð og flutning á markað o.fl. - enda myndu
þessir liðir háðir ýmsum staðbundnum atriðum.
Miðað við kostnað við sjóeldi, má þó fullyrða
að 12% endurheimtur gönguseiða myndu gefa tals-
vert meiri arð en sjóeldi. Þegar fundnir hafa verið
álitlegustu staðirnir hér á landi fyrir laxeldis-
stöðvar, þarf einfaldlega að hanna stöðvar fyrir
slíka staði og gera fyrir þær stofn- og rekstrar-
áætlanir. Sömu vinnu þarf að gera varðandi sleppi-
og veiðiaðstöðu. Fyrst þegar slíkar upplýsingar
liggja fyrir, myndi unnt að áætla með viðhlítandi
öryggi arðsemi laxeldis á viðkomandi stöðum.
En hvað um hugsanlegt framleiðslumagn? Þetta
er spurning um það, hve mörg laxgönguseiði mætti
framleiða hér í eldisstöðvum, en það yrði aftur
háð magni af fáanlegu, nothæfu eldisvatni. Hvorki
skortir fiskafóður né fæðu á afréttum hafsins.
Til að byrja með er þó naumast brýnt að svara
spurningunni um hámarksframleiðslu, heldurþyrfti
að reisa á álitlegustu stöðunum eina eða tvær
afkastamiklar eldisstöðvar. Ef vel til tækist með
slík fyrirtæki, myndu önnur fylgja í kjölfarið.
í þessu sambandi virðist mér einsætt að hafa í huga
milljónir gönguseiða, t.d. lágmarksframleiðslu 1
milljón gönguseiða í eldisstöð. Hér mætti nefna
nokkrar viðmiðunartölur. Heildarlaxveiði í ís-
lenskum ám er nálægt 250 smálestum á ári. Norð-
menn framleiða nú í eldisbúrum í sjó rúmlega
5000 smálestir og stefna að því að auka þessa
framleiðslu í 2Ó.000 smálestir á næstu árum. Með
12% endurheimtum og 5 kg meðalþunga fullorð-
inna laxa, myndu 1 milljón gönguseiða skila 600
smálestum af laxi, eða 2,4 sinnum meira en heildar
laxveiðin í landinu er í dag. En viljum við gefa
hugmyndarfluginu lausan tauminn og láta gamm-
inn geysa inn í framtíðina, mætti vitna í viðtal,
sem birtist við dr. Donaldson í Morgunblaðinu
þann 18. mars 1978. Þar segir hann: „Þið getið
sleppt 100 milljónum laxaseiða í hafið á ári. Þið
eruð komnir með 200 mílna fiskveiðilögsögu, þar sem
enginn utanaðkomandi aðili getur komist að lax-
inum í beitarlandinu. Þið hafið, orkuna, vatnið,
fæðuna og beitarlandið. Ef við lítum á hlutföllin
milli þess sem gera þarf í landi og þess, sem sjórinn
sér um, kemur í ljós að landvinnan, klakið og
eldið er aðeins 1%, sjórinn sér um 99%.“ Það væri
ekki ónýtt ef með laxeldisiðnaði mætti skapa
100 milljarða króna brúttóverðmæti á ári. Og
með þessum orðum brautryðjandans Lauren
Donaldson lýk ég þessu rabbi.
Jónas Bjarnason:
Um íslenska
fískfóðurframleiðslu
Upphaf fiskfóðurtilrauna hérlendis og forsaga
þeirra.
Tilraunir með gerð al'
hliða (complete) þurrfóð-
urs fyrir laxfiska hófust a
vegum Rannsóknastofnun-
ar fiskiðnaðarins í sam-
vinnu við Laxeldisstöð 1
Kollafirði árið 1969. Ein-
um fimm til sjö árum
áður má segja, að tekist
hafi erlendis að framleiða
alhliða þurrfóður fyrir laX,
en fram til þess tíma hafðj
að fóðra lax inn á mill’
þurrfóðurgjafa með nýrri nautalifur og miltum,
svo ekki kæmu ýmis sjúkdómseinkenni fram-
Bandarískir vísindamenn stóðu fyrst og fremst að
baki fyrrgreindrar uppgötvunar. Það þurrfóður
er fyrst og fremst miðað við bandarískar aðstæður
og framboð á einstökum fóðurþáttum þar vestra-
Einnig mun fóðrið hafa innihaldið verulega ofgnótt
(surplus) af vítamínum. Slíkt fóður yrði því allt
of dýrt hérlendis í framleiðslu og ekki samkeppniS'
fært.
Innlendu tilraunirnar beindust því fyrst og fremst
að notkun innlendra afurða til fiskfóðurgerðar-
innar. í fyrstu voru notaðir mjög vandaðir liðIf
af innlendum uppruna, þ.e. sogþurrkaður (vacuum
dried) fiskúrgangur frá frystihúsum landsins, en
slíkt „fiskmjöl" mun vera um 60% af þunga fisk'
fóðursins og er langverðmætasti liður fóðursins-
Ennfremur innihélt fóðrið innlent fóðurlýsi og
mjólkurduft. Erlendir og innfluttir liðir voru fyf^
og fremst vítamín (öll nema A og D), sojaoha
ætíð verið nauðsynlegt
146 — ÆGIR