Ægir - 01.10.1979, Page 34

Guðjón Kristjánsson, skipsstjóri:
Sókn og veiðar fyrr
og nú og stjórnun
fiskveiða
Á árunum 1960-75 var
sóknin á íslandsmið mest,
þá sóttu hingað til veiða
að minnsta kosti 200 er-
lend togveiðiskip og voru
það bæði gömul og ný
skip. Á þessum árum voru
Þjóðverjar hér með mik-
inn flota af stórum og
kraftmiklum skipum,
bæði skuttogara og síðu-
skip. Hér voru einnig
verksmiðjuskip, sem unnu allan aflann um borð.
Þessi floti hafði yfir að ráða þeirri veiðitækni sem
við notum í dag. Þar að auki var möskvastærðin svo
lítil, að smáfiskur hafði enga möguleika til að sleppa
úr vörpunum, enda allur fiskur hirtur. Bæði selst
smáfiskur vel á ferskfiskmörkuðum og svo var smá-
fiskur líka unninn í mjöl.
En á þessum árum vorum við líka á veiðum með
íslenska togara, svo að ætla má, að 250 skip að
minnsta kosti, hafi stundað togveiðar hér á íslands-
miðum. Afkastageta þessa flota var að öllum líkind-
um tvöföld á við það sem er í dag, þegar 75 togarar
stunda veiðar á þessum miðum. Talað er um, að
þetta sé nú svo afkastamikill floti, að veiðigetan sé
helmingi meiri. Ég er viss um, að þetta er algjört van-
mat á þeim skipum, sem hér voru á þessu tímabili,
þ.e. 1960-75, enda vorum við, sem byrjuðum á tog-
veiðum eftir að síldveiðin brást, eins og flón við tog-
veiðar innan um þennan flota.
Ég minnist þess, þegar Þjóðverjar skutu að okkur
flugeldum og lýstu upp togbáta okkar með ljósköst-
urum og höfðu blikkandi aðvörunarljós á brúarþaki,
sem við vissum þá ekki, að var ljósmerki um að flot-
varpa væri í sjó. Við héldum að þeir væru með botn-
vörpu eins og við og að óhætt væri að sigla fyrir
aftan þá, en slíkt getur verið varasamt, því að flot'
varpan nær lengra aftur frá skipi en botnvarpan-
Þetta var á árunum 1967-70 og þessi skip voru mörg
yfir 700 rúmlestir að stærð, enda eigum við sum
þessara veiðiskipa í dag, t.d. Karlsefni RE, sem var
keyptur frá Þýskalandi og Svalbak og Sléttbak, sem
voru færeysk verksmiðjuskip. Þessi skip eru enn 1
dag vel samkeppnisfær og með okkar stærstu tog'
veiðiskipum og það er engin ástæða til að ætla, a
þau afli meira nú en þá. Fyrir utan það, að þau fisk'
uðu smærri fisk með smáriðnari veiðarfærum °S
gátu lagt sig eftir smáþorski, því þau gátu selt hann
góðu verði.
Þannig virðist mjög margt benda til þess, að mun
meiri fjöldi fiska hafi verið drepinn á fslandsmiðum
á þessum tíma en aflatölur segja til um.
Meðalafli af þorski hefur verið í kringum 400 þus-
und tonn á síðustu 20 árum. Við erum að veiða 1
dag ca. 300 þús. tonn á ári, en mismunur á fjölda fiska
gæfi líklega 40% friðun þegar þyngd gefur um 25%
friðun. Ef togveiðifloti okkar ætti að afkasta jafn-
miklu og þessi floti gerði, þá þyrfti hver togari í dag
að afkasta jafn miklu og 3-4 skip gerðu áður bæði i
þyngd og fjölda fiska, þannig að sókn togaraflotans
í dag er líklega 30-40% minni, en verið hefur síðustu
15-20 árin og það eitt er ekki svo lítil friðun-
2. Veiðarnar fyrr og nú
Árin 1960-70 mátti togaraflotinn stunda veiðar
allstaðar upp að 12 sml mörkunum og veiða sum*
staðar upp að 6 og 8 sml, og síðan á öllu hafsvæð1
þar út af frjálst og óháð, eins langt út og hver vildi og
einnig á miðum annarra landa, þannig að veiðifmls'
ið var mjög lítið takmarkað miðað við það sem 1
dag. Þess vegna var óhindraður aðgangur að fisk1 og
varpan var með 120 mm riðli og veiðihæfni á smáum
fiski mjög mikil, enda þótti ekki tiltökumálað veiða
smáan fisk á þeim árum, því hann var í háu verði-
í dag eru 12 sml víðast það næsta sem togaraflot'
inn fær að koma nálægt landi og búið að loka öllum
Norðurlandsmiðum innan við 12sml og viða 50sm
og jafnvel 70 sml út í haf. Veiðisvæðum svo hund1"'
uðum fermílna skiptir, öll NA landsmiðin, eru l°k'
uð fyrir togurum, svo og stór svæði út af norðan-
verðum Vestfjörðum.
Hið hefðbundna vertíðarsvæði fyrir Suður-
Suðvesturlandi er nú lokað fyrir veiðum togara
betur mætti til tína í þessu efni, en samanlagt er buic
að loka veiðisvæðum fyrir togurum sem nemur
1 /5
af allri veiðislóð við ísland síðan 1970. Svo ta*a
menn ennþá um, að ekkert hafi verið friðað.
606 — ÆGIR