Ægir - 01.10.1979, Qupperneq 38

Auðunn Agústsson og
Emil Ragnarsson:
Þróun í gerð og
búnaði flskiskipa
3. hluti (framhald úr 9. tbl.)
Erindi flutt á ráðstefnu sem Verkfrceðingafélag íslands
hélt um öflun sjávarfangs í mars sl.
Þróun nótaveiðiskipa
á áttunda áratugnum
Nýbyggingar nótaveiðiskipa.
Nýbyggingar nótaveiðiskipa lögð-
usí' að sjálfsögðu niður þegar
síldin hvarf hér við land. Eitt
stórt nótaveiðiskip, byggt hjá
Þorgeir & Ellert hf., var afhent
árið 1969 (Helga Guðmunds-
dóttir BA 77). Á árunum 1972
og 1973 voru fjögur nótaveiði-
skip keypt notuð til landsins, eitt
þeirra stórt tveggja þilfara skip,
jafnframt búið til flotvörpuveiða
(Börkur NK 122). í árslok 1974
og ársbyrjun 1975 komu fjögur
ný nótaveiðiskip af hefðbundinni
gerð, byggð erlendis. Það er ekki
fyrr en á árunum 1977 og 1978
sem sérhæfð tveggja þilfara nóta-
veiðiskip með flotvörpubúnað
eru sérstaklega byggð fyrir ís-
lendinga, og voru þá liðin rúm
10 ár frá því fyrsta, og jafn-
framt eina tveggja þilfara nóta-
veiðiskipið, hafði verið byggt
fyrir íslendinga. Hér eru undan-
skildir skuttogarar þeir, byggðir
hér innanlands, sem jafnframt
voru búnir til nótaveiða.
Árið 1978 bættust þrjú stór
nótaveiðiskip með flotvörpubúnað
við flotann, öll byggð erlendis,
tvö systurskip (Bjarni Ólafsson
AK 70 og Grindvíkingur GK
606), með um 1720 t særými
og Eldborg HF 13, með um 2900
t særými. Ef þessar nýbyggingar
eru bornar saman við hinar hefð-
bundnu nýbyggingar síðustu síld-
aráranna, má sjá miklar breyt-
ingar. Byggingarlag erfrábrugðið
þar sem nýju skipin eru byggð
með tvö heil þilför milli stafna,
gafllaga skut, yfirbyggingu á
tveimur eða þremur hæðum að
aftan, tvo nótakassa (annan aft-
ast á neðra þilfari) og flotvörpu-
búnað á afturþilfari. Miklar
breytingar hafa orðið á lestar- og
lúgufyrirkomulagi, lestum skipt í
hólf með föstum stálþilum og
austurbúnaður fullkomnaður.
Vindu- og þilfarsbúnaður hefur
og breytzt og má þar nefna sér-
staka brjóstlínuvindu, staðsett
nálægt kraftblökkinni, en áður
var koppur á línuvindu einkum
notaður, vökvaknúna krana til
að flytja fiskidælu o.fl., sérstakar
slöngutromlur fyrir vökvaslöngur
fiskidælna, vökvaknúnar hringa-
nálar, auk þess sérstakar vindur
(tromlur) fyrir togveiðar. Nú var
allur vökvaknúinn búnaður drif-
inn af háþrýstikerfi, sem var
breyting frá því sem almennt var
áður. Meginbreytingar á með-
höndlun nótarinnar er að bætt
var við snurpigálga rétt framan
við kraftblökkina þannig að
snurpihringir eru nú lásaðir frá
við sjálfa kraftblökkina jafa'
óðum og nótin er dregin inn, 1
stað þess að áður voru þeir l°s'
aðir af vírnum frammá og hengd'
ir á sérstakan vír sem strengdur
var á milli snurpigálga og fest'
ingar aftur við kraftblökk. Rett
er að taka það fram, að breyt'
ingar þær, sem raktar eru her
að framan, á búnaði og fyrlfj
komulagi, voru komnar fram 1
skipum, sem keypt höfðu ver|
notuð til landsins og/eða V1
breytingar á nótaveiðiskipum 3
undanförnum árum.
Mynd 22 sýnir fyrirkomulags'
teikningu af Eldborgu HF 1^>
stærsta nótaveiðiskipi Islending3
miðað við burðarmagn og
rými. Mesta lengd er 59.0 nu
breidd 12.0 m og dýpt að efra
þilfari 7.85 m. Lestarými er sam*
tals 1685 m3 og skipið mmllS
1314 brl., há mæling, sem kemur
til af því að efra þilfar er mí
ingaþilfar. Skipið er frábrugúi
öðrum íslenzkum nótaveiðiskip
um hvað varðar aðalvélar-
aflkerfi, en í skipinu eru tv^r
aðalvélar, 1600 hö hvor, sellJ
tengjast einni skrúfu. Ennfrem
er allur vélrænn búnaður á P1
fari, sem notaður er við veiða
o.fl., svo sem vindur og
blakkir, raf/vökvaknúinn
aíl frá riðstraumsrafal
KW), sem knúinn er af annan
610 — ÆGIR